Minyatürlü Bir Güfte Mecmuası

Fatma Adile BAŞER

         

“Mûsıkî Külliyatı” Niteliği ile Güfte Mecmualarına Bakış        

Müzik biliminin temel kaynakları arasında yer alan güfte mecmuaları, Yahya Kemal’in Itrî şiirindeki dizeleriyle “Gemiler geçmeyen bir umman”daki seslerden, bestelerden haber veren eserlere benzemektedirler. Makamlar esas alınarak kısımlara ayrılmış bulunan bu mecmualarda, çeşitli besteler makamlarına göre, ait olduğu kısımlarda yani makam fasıllarında, kendine yer bulmaktadır. Bu açıdan bakıldığında güfte mecmualarının her biri, güfteleri kaydedilmiş bir “Mûsıkî külliyatı” görünümündedir. Ancak ne var ki bu eserler, müziğin özgün dokümanları kabul edilen notayı bünyesinde barındırmadığı için, müzisyenlerce mûsıkî külliyatından çok, bir şiir defteri yahut bir şiir antolojisiymiş gibi değerlendirilmiş, önemi ikinci, üçüncü derecelere ötelenmiştir. Nitekim bu sebeple olacak, güfte mecmuaları üzerindeki akademik çalışmaların, nisbi olarak diğer müzik sahalarından çok daha az gerçekleştirildiği bir vakıa olarak gözlenmektedir.

 “Mûsıkî külliyatı” vasfı taşıyan bu eserler, notanın yaygın olmadığı dönemlerin ürünü olduğundan, ister istemez bestelerin güfteleriyle hacim kazanmış ve bu yüzden de “güfte mecmuası” genel adlandırmasına tabi tutulmuşlardır. Bu adlandırmanın, eski eser tasnifi saikiyle son devirlerde yaygınlaşarak kullanıldığı gözlenmektedir. Eski kütüphane kayıtlarında ise bu eserlerin türü “Mecmua” yani derleme olarak gösterilmekte, sahasının mûsıkîyi ilgilendirmesi dolayısıyla “Mecmua-i mûsıkî/Mûsıkî Mecmuası” olarak kaydedilmektedirler.[1] Nitekim, makalemize konu olan Berlin 3370 numaradaki eser de iç kapakta “Mecmua-i Mûsıkî” olarak kaydedilmiştir. Bu kabil mûsıkî mecmualarının muhtevalarındaki özellikler, “Beste ve Semâî Mecmuası”, “Şarkı Mecmuası”, “İlâhi Mecmuası”, “Âyin Mecmuası” gibi adlandırmalarla açıkça belirtilmektedir. Ayrıca, yazım gerekçesi ve işlevinin kişiye özel izler taşıması sebebiyle bu mecmualar, ya derleyicisinin adıyla veya derleyicisinin verdiği daha özel adlarla da isimlendirilmektedirler.[2]

Bu mecmualar mûsıkî repertuarını tespit için oluşturulduklarından, bestelere dair hatırlatıcı bazı bilgilerle de takviye edilmişlerdir. Güftesi ve terennümleriyle kaydedilen bestelerin, makamı, usûlü, beste biçimi, bestecisi ve güfte sahibinin belirtilmesi yanında, ufak tefek makam ve daha çok usullere dair bazı ek bilgilerin yer aldığı da görülür. Her türlü hatırlatıcı bilgi ve açıklamalarla bir bütün olarak planlanan bu mecmuaların, işlev ve nitelikleri açısından ait oldukları devirlerin yaşayan mûsıkîsini yansıtan birer “eser külliyatı” olarak değerlendirilmeleri uygun olur. Bu derlemelerin yazılış gayesinin mûsıkî olduğu gerçeğinin diri tutulması, müzik-bilim açısından yapılacak araştırmaları bereketlendireceğine inanıyor, bu sebeple güfte mecmualarının, notası yazılmamış mûsıkî külliyatları olma vasfını, kuvvetlice vurgulamak istiyoruz. Nitekim notanın yaygınlaşmasıyla birlikte, bu notasız beste külliyatlarının, yani güfte mecmualarının yerini nota külliyatları veya fasıl defterlerinin aldığı bir vakıadır.

Güfte mecmuaları söz konusu olduğunda bu eserlerin, kimler tarafından, kim veya kimler için yazıldığı sorusunu sormak gerekiyor. Bu dikkatle değerlendirildiğinde güfte mecmualarının, oluşabilecek istisnalar hariç tutulursa, tertipleyen tarafından, bizzat kendi kullanımı için yazıldığı anlaşılmaktadır. Nitekim mecmuanın işlevi ve repertuarın sürekli genişlemesinden ötürü bu eserlerin sonlandırılamadığı, hatta kullanımdaki şahsîliği sebebiyle çoğu zaman bir imza da taşımadığı ve başka eller tarafından mecmuaya daha sonraları bazı eklemeler yapılabildiği gözlenmektedir[3].  Mecmualar birbiriyle karşılaştırıldıklarında, makam fasıl sıralamaları, repertuar ve besteciler bakımından, mûsıkî kültürünün yekpareliğinden kaynaklanan bazı tekrar ve benzerlikler söz konusu olabilmektedir. Ancak dikkatli bakıldığında bu mecmuaların her birinin müstakil içerikli ve tek nüsha olduğu görülmektedir. Biz bu eserlerin hafızaya ayna tutan hatırlatıcı özelliğine ve bu işlevin şahsîliğine özellikle dikkat çekmek istiyoruz. Nitekim Müstakimzâde Süleyman Efendi (ö.1788) kendi güfte mecmuasına eklendiği şu manzumede bu durumu açıkça ifâde etmektedir:

Bu mecmûa olup âyîne-i sâhib-i nefs her dem

Usûl ile çıkardı nakşını bir demde cânânın[4]

Bilindiği gibi eskiden mûsıkîde yetişmiş olmanın derecesi, “mahfûzat” adı verilen ve bir üstat mûsıkîşinastan meşketmek suretiyle hafızaya alınan, yani bellenen eserlerin çokluğu ile ölçülmekte idi. Müzisyenlerin hafızalarını diri tutabilmek için bazı yöntemler kullandıklarını da biliyoruz. Bu yöntemlerin en dikkate değer olanları ise söz unsuru, usul ve vezin bilgisi idi. Buna ek olarak, hafızaya alınan eserlerin daha sonra hatırlanabilmesi için, bu işe mahsus kılınmış bir deftere kaydedilmesi, müzisyeni rahatlatan ve işini kolaylaştıran önemli bir unsur olarak dikkat çekmektedir ki, bugün biz bu eserlere genel adıyla “Güfte Mecmuaları” diyoruz. Bu noktadan bakıldığında, şahsi eser bilgisinin, yani “mahfûzatın” kaydedilmesi anlamına gelen güfte mecmuaları, hatırlatıcılığı sebebiyle, mûsıkîşinasların rağbet göstedikleri, bestecilerin aynı zamanda kendi bestelerini kaydettikleri bir yazım biçimi ve dahası mecmua sahibinin mûsıkî hafızasının kağıda dökülmüş bir kopyası demek oluyordu. Nitekim yine Müstakimzâde Mecmuası’nın sonuna eklenmiş Seyyid Feyzullah’a ait bir beyitte, güfte mecmualarına yüklenen bu göreve açıkça dikkat çekilmektedir:

Gâh mecmua gibi koynuna kor gâh bakar

Dil veren kimse yanılmaz ulemâzedelere[5]

Bugün elimizdeki bilinen en önemli güfte mecmuaları, Hafız Post, Ebubekir Ağa, Hâşim Bey vb. mecmua örneklerinde olduğu gibi, bizzat bestecilerimizin kendi tertipleridir. Dolayısıyla her bir güfte mecmuasının, her zaman bir besteci olmasa bile, muhakkak bir mûsıkîşinasa ait olduğu gerçeği, ihmal edilmemesi gereken bir husustur. Bu dikkatle ele alınacak mecmualar, daha fazla anlam kazanacak, hacmi ve içeriği üzerinden elde edilecek bilgi ve çıkarımlar, müziğimize ve müzik tarihimize yeni imkânlar sunacaktır.

Diğer taraftan mecmualardaki eserlerin, yine mecmuanın yazarı tarafından meşkedilerek kaydedilme ilkesi, hem nakledilen devrin repertuarının, hem de tek tek eserlerin sahihliğinin de belgesini teşkil ediyor. Bu anlayış ve yöntemin “eski mûsıkî” olarak vasıflandırılan Tanzimat öncesi dönemlerden notanın yaygınlaştığı Tanzimat sonrasına kadar ısrarla devam ettirilmesi dikkat çekiyor. Ancak Tanzimat’tan sonra, basılı eserlerin önemli bir yekûn oluşturduğu dönemde ortaya çıkan güfte mecmualarında ise, modern antolojik unsurların öne çıktığı ve eserlerin basılı olmasından dolayı kişiye özel kullanımdan çıkarak, kamunun dikkatini çekecek ticârî bir tarza yöneldiğini de söylememiz gerekiyor. Güfte defterini tutan kişinin, bestesini bilmediği halde gelişi güzel güfte yazma işine girişmesi, esâsen “eski mûsıkî” yöntemine ve meşk sistemine aykırı bir durumken, Tanzimat sonrasında, notanın da yaygınlaşmasıyla bu durumun değişikliğe uğradığı açıktır.

Ülkemizde ve dünyada Osmanlı sahası nadir eser kütüphanelerinde, yüzlerce güfte mecmuasına rastlanmaktadır.  Çeşitli seviye ve hacimlerde karşılaşılan bu eserler, Osmanlı devrinde, mûsıkîye gösterilen büyük ilginin açık bir delilidir. Osmanlı toplumunda mûsıkînin bir meşgale alanı olarak, hangi nicelikle yer tuttuğunun tespiti, yine mûsıkî mecmuaları aracılığı ve bu mecmuaların adedine bakarak somut olarak aydınlatılabilecek bir konudur. Nitekim bu sahada çalışan araştırmacılar dikkat çekici yüksek rakamlar vermektedirler[6].

Diğer taraftan, bu mecmualar üzerinde çalışılması, en az mecmuaların sayısı kadar mûsıkîşinasla, tarihi açıdan bilgi temasını anlamına gelmektedir. Mecmualarda verilen eserler aracılığı ile saray, tekke, muhtelif şehirler, zümreler vb. çeşitli mûsıkî muhitleri ve mahfilleri hakkında fikir sahibi olma imkânı bulunmaktadır. Ayrıca, aynı devirlerde yazıldığı halde, farklı müzik muhitlerinin ürünleri olan mecmuaların karşılaştırılması da şüphesiz benzerlik ve farklılıklarıyla devrin müziğinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak kaynak bilgilerini, zımnen bünyesinde barındırmaktadır. Bunun yanında bestelere ait künye bilgilerinin, karşılaştırmalar yapılarak sağlamlaştırılması, doğru bilgilere ulaşılması bakımından önemlidir.

 Bu düşüncelerden hareketle, çalışmamıza konu olan minyatürlü mecmuanın, çeşitli özellikleriyle ve yeni araştırmalara veri sağlayacak şekilde tanıtılmasına özen gösterilmiştir.

1-Eserin Şekil Özellikleri

Üzerinde durduğumuz eser, Berlin Devlet Kütüphanesi, Prusya Kültürel Mirası eserleri arasında Ms.or. fol.3370 numarada kayıtlı bir güfte mecmuasıdır. İlk sayfasına rik’a ile yazılmış “Mecmua-i Mûsıkî” ibâresi dolayısıyla kütüphane kayıtlarına bu adla geçmiştir. Eserin başında ve sonunda eserin adına ya da yazıldığı tarihe ilişkin herhangi bir kayıt bulunmamaktadır.

1b’de yer alan Mihrabiye kısmı, zencerekle çerçevelenmiş iki bölümden oluşmaktadır. Allta altınla boyalı ve iki yanı simetrik tarzda tezhiplenmiş dikdörtgen bir kısım; üstte mihrap biçimiyle yine tezhipli bir başka form bulunmaktadır. Üstteki formun merkezinde beyaz yapraklı hatâî figürü ve etrafına serpiştirilmiş uçuk renkleriyle çiçekler vardır. Altın ve lacivert rengin hakimiyeti dikkat çekmektedir. Tığlar lale ve çiçek motiflidir. Ancak bu kısma hiç yazı yazılmamış, boş bırakılmıştır. 105 varaktan oluşan eserde boş kısımlara da rastlanmaktadır. Toplam boş varak adedi 34 dür. Kırmızı mürekkeple verilmiş sayfa numaraları takip edilebilmektedir. Eser itinalı Talik hatla yazılmıştır.

Eserin, saray işi bir itina ile hazırlandığı gözlenmektedir. Altın şemseli, kırmızı meşin ciltlidir.  Cildin kapak içleri kırmızı kiremit renklerinin ağırlıklı olarak kullanıldığı battal ebrusu ile kaplıdır. Kullanılan kâğıtların tamamı sarımtırak renkli ve üzeri serpme gümüşle kaplıdır. Bütün sayfalar ince siyah mürekkeple, çift yazma sütunu oluşturacak şekilde planlanarak çerçevelenmiş ve çerçeve içleri altın varakla doldurulmuştur. Sayfa numaraları, fasılların başındaki makam adları, eserlerin başlıkları olarak kullanılan, bestenin formu, usulü, besteci ve güfte sahibinin adı ile nakarat, terennüm gibi bestelere ait bazı özellikler, kırmızı mürekkeple yazılarak belirtilmiştir. Eserin ölçüleri 26×14,5 cm ile 19×8 cm’dir.

Sayfalarda yazı alanı olarak belirlenen çift sütunların her birine genellikle iki eser güftesi yerleştirilmekte, böylelikle her sayfada genellikle dört farklı eser bulunmaktadır. Ancak kullanılan güfte ve terennümlerin uzunluğuna bağlı olarak bu yerleştirmede, bazı değişikliklere rastlanmaktadır. Mecmuada 6 adet minyatür bulunmaktadır.

2-Yapısal  İçerik

Giriş kısmında belirttiğimiz gibi, güfte mecmuaları bir mûsıkîşinâsın, meşk ettiği mûsıkî eserlerini, daha sonra hatırlayabilmek için kaydettiği şahsî derlemelerdir. Bu sebeple her bir mecmua, içeriği, makam fasılları, eser sıralaması, beste bilgileri bakımından, derleyicisinin bilgisini ve dikkatlerini yansıtan tek nüsha eserler olmaktadır. Bu tip mecmualar birbiriyle karşılaştırıldıklarında, makam sıralamaları, kayıtlı eserlerde örtüşmeler elbette söz konusudur. Fakat bu benzerlikler, mûsıkînin kendisinden kaynaklanmakta ve bestelerin nesilden nesile ne derece aktarılabildiğinin somut mehazlarını oluşturmaktadırlar.

Mecmua-i Mûsıkî adıyla Berlin Devlet Kütüphanesi Ms.or. fol.3370 numarada kayıtlı güfte mecmuasında, müzik sahneleri ve çalgılar bakımından dikkat çeken altı adet minyatür bulunmaktadır. 36 adet makam faslından meydana gelen Mecmua’da Sünbüle makamı faslı açılmış ancak eser kaydedilmemiştir. Eserde, 74 besteciye ait bestecisi kaydedilmemiş 14 güfteyle birlikte toplam 547 güfte bulunmaktadır. Mükerreren yazılmış olanlar bu sayıya dahil edilmemiştir. Beste ve semai formundaki eserlerin ağırlık taşıdığı bu mecmuada nakış, nakış semâî ve şarkı formlarıyla da karşılaşılmaktadır. Pençgâh faslında, Ayin-i Kadim’lerden kabul edilen Pençgâh Âyini’nin, bestekârı olarak Sultan Veled Hz. gösterilerek güftesine yer verilmesi dikkat çekicidir. Eserde 24 farklı usulün adı geçmektedir.  

Beste ve semâi formunun ağırlık kazandığı bu mecmua, aslında bir “Beste ve Semâî Mecmuası”dır. Hâce (Abdülkadir Merâgî XV.yy), Ali Hâce (XVI.yy), Acemler (XVII.yy), Hafız Post (ö.1694), Itrî (ö.1712), Âhenî Çelebi (ö.1700) gibi besteciler, Mecmua’daki en eski isimlerdir. Bekir Ağa (Ebubekir ö.1759), Tanbûrî İsak (1814), Corci (ö.1805?), Dilhayat (Kalfa ö.1780), Seyyid Ahmed Ağa (ö.1794) gibi besteciler ise zikredilenlerin zamanımıza en yakın olanlarıdır. Ancak bestecilere dair ağa, çavuş, başçavuş gibi unvan belirten ifadelerin tedricî kullanımlarından, eserin yazıldığı dönemde bu bestecilerin henüz genç oldukları kanaati uyanmaktadır. Bestekâr adları ve genel olarak Mecmua’daki tezyinî ve estetik özellikler, mecmua sahibinin sarayda görevli bir nakkaş ve mûsıkîşinas olduğu intibâını kuvvetle vermektedir. Saray’da kaleme alınan bir eser olmasına rağmen, bestekâr sultan, III. Selim’in adının hiç geçmemesi, eserin yazılış döneminin III. Osman (1754-1757), III. Mustafa (1757-1774) saltanatına tesadüf ettiğini göstermektedir.

Mecmuada her bir faslın başında ilgili makamın adının geçtiği beyitler bulunmaktadır. Bu beyitler, makam öğretiminde kullanıldığı tahmin edilen bir kâr-ı nâtık güftesidir. Bu güftelerle bestelenen eserlerin beyitleri, zikredilen makamlara geçki yapılmak suretiyle tek tek gösterilmektedir. Fasıl başlarında böyle bir manzum seçilmesi, hem estetik hem de beyitlerin hatırlatıcılığı bakımından dikkat çekicidir. Söz konusu manzume, şiirlerinde Sâmî mahlâsını kullanan Arpaeminizâde Mustafa Efendi’ye (ö.1734) aittir[7]. Tamamı 63 beyitten oluşan Sâmi’nin Kâr-ı Nâtık’ında toplam 57 makam zikredilmiştir[8]. Elimizdeki Mecmua’da ise bu beyitlerden 34 adedi kullanılmıştır. Evç-bûselik ve Şehnaz-bûselik fasılları ise manzumenin yazılmasından daha sonra ortaya çıkan makamlar olduklarından, adları beyitlerde geçmemektedir. Bu makamlara ait fasıllar, adları başlık yapılarak açılmıştır. Bu durum Mecmua’nın XVIII. yüzyılın ikinci yarısında yazıldığını göstermektedir. Aynı yüzyıla iki ayrı güfte mecmuasında daha bu manzumenin kullanıldığı görülmektedir. Manzumenin 46 beytini başlangıç kısmına ekleyen Manzum[9] adlı bir güfte mecmuası Ali Emiri, nr.705 ile bu beyitlerden 51 tanesini fasıl başlarına taşıyarak kullanan Hasan Gülşenî Mecmuası[10] göz önüne alındığında, bu şiirin muhtemelen besteli olarak XVIII. yüzyıl makam eğitiminde yol gösterici olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Nitekim söz konusu Kâr-ı Nâtık’ın, maalesef notası elimizde olmamakla birlikte, devrin üstat kabul ettiği Ebuİshak-zâde Şeyhülislâm Esad Efendi (ö.1753) tarafından bestelendiği bilgisi de bulunmaktadır[11]. Mecmua’nın, minyatürleri arasındaki eğitim sahnesinde, hocanın önünde resmedilmiş olan eserin, belki de böyle bir güfte mecmuası olabileceği ihtimali dikkat çekiyor. (bkz. III. minyatür)

Mecmua’da yer alan eserler XVIII. yüzyılın beste ve semâî repertuarını işâret etmektedir. Sünbüle makamı için açılan fasla eser kaydı yapılmamıştır. Makam fasıllarının sırası, yer aldığı varak numaraları ve boş bırakılan yapraklar şöyledir:

Makam Adı

Varak nr.

Boşluk

Makam Adı

Varak nr.

Boşluk

1-Rast

2a—4b

19-Dügâh

60a—62a

60b, 61a, 62a

2-Rehâvî

5a—8a

20-Sabâ

62b—66a

63b, 64a, 65b, 66a

3-Pençgâh

8b—11a

21-Kûçek

66b—67a

4-Nikrîz

11b—14a

22-Hüseynî

67b—70b

5-Isfahân

14b—19b

23-Bûselik

71a—72b

6-Nişâbûr

20a—22a

24-Aşîrân

73a—77b

74b, 77b

7-Zâvil

22b

25-Hicâz

78a—79b

79a

8-Mâhur

23a—26a

26-Hüzzâm

81a—82a

81b, 82a

9-Nevâ

26b—29b

27-Şehnâz

82b—84a

83a, 84b

10-Uşşâk

30a—34a

28-Şehnâz-Bûselik

84b—86a

85b, 86a

11-Beyâtî

34b—40a

29-Muhayyer

86b—88a

88a, 87b, 89a

12-Hümâyûn

40b—43a

30-Irâk

88b—90b

89b, 90a

13-Nühüft

43b—47a

31-Segâh

91a—94b

14-Sünbüle

47b

48a

32-Râhatülervâh

95a—95b

15-Acem

48b—51b

51a

33-Bestenigâr

96a—98a

16-Acemaşirân

52a—55a

54b, 55a

34-Evç

98b—99b

99b,100a,101b,102a

17-Arazbâr

55b—57b

56b, 57a

35-Evç-Bûselik

102b—104a

104a

18-Baba Tâhir

58a—59b

58b, 59a

36-Kürdî

104b

3-Mecmua’daki Minyatürler

Berlin Devlet Kütüphanesi Ms.or. fol.3370 numarada kayıtlı mecmuanın en dikkat çekici özelliği, şimdiye kadar bilinen güfte mecmuaları arasında tespit edilmiş tek minyatürlü eser olmasıdır. Bir bütün olarak mecmuanın tasarım ve düzeni; tezhip, minyatür gibi tezyini, estetik özellikleri, gümüş simli kaliteli kağıt kullanımı, şemse ve zencerekli cilt işlemeciliği, kırmızı, siyah mürekkepli itinalı güzel yazı vb. özellikleri bu eseri bir kitap sanatı örneği olarak ayrıcalıklı kılmaktadır. Esere ait veriler, onun saray muhitinde hazırlandığını ve yazarının mûsıkî ile meşgul bir nakkaş olduğu kuvvetli izlenimini vermektedir.

Mecmua’da yer alan minyatürler, altı farklı Makam Faslı’nın sonuna resmedilmiş, mûsıkî sahnelerinden meydana gelmektedir. Fasıl sonlarında karşılaşılan sayfa boşluklarının, ileride eklenecek yeni eserler ve mûsıkî sahneli minyatürler için ayrıldığı fakat tezyinle ilgili eklemelerini sona bırakan mecmua sahibinin, eserini tamamlayamadığı anlaşılmaktadır. Nitekim, özenle tezyin edilmiş mihrabiye kısmına hiçbir yazı yazılmadığı gibi, nihayeti belirtecek bir son nokta dahi konulmamıştır. 

1.Minyatür: Hümayun Faslı içindedir. Oturmuş vaziyette iki sazende ud ve def çalarken bir başka genç içecek ikramıyla meşguldür.

2.Minyatür: Acemaşîrân Faslı içindedir. Ayakta Türkistan başlıklı bir neyzen ile oturmuş vaziyette bağlamayı hatırlatan bir telli çalgı çalan bir genç ve onlara sesiyle eşlik eden bir hânende

resmedilmiştir.

                    C:\Users\Fatma\Desktop\II. Min-53b -.jpg          C:\Users\Fatma\Desktop\Berlin 3370\Minyatürler\I Min-41b.jpg

I.Minyatür  (41b)                                                                  II.Minyatür (53b)

3.Minyatür Aşîrân Faslı içinde bir mûsıkî dersini tasvir etmektedir. Üç genç bağlama/tanbura benzeri telli çalgıyı, hocaları nezaretinde çalıyor. Sarığı ve sakalı ile yetişkin bir mûsıkî üstadı olarak resmedilen hocaları, İşaret parmağı ile bazı ikazlarda bulunuyor. Önünde duran kitabın,  yazarın hazırladığı güfteli mûsıkî külliyatı olduğu düşünülebilir.

4.Minyatür: Şehnaz Faslı içerisindedir. Ayakta bir genç sekiz burguyla resmedilmiş bir bağlama çalmaktadır. Yine ayakta olarak ona eşlik eden bir sazende def veya dairesiyle görülmektedir. Üçüncü sazende oturur vaziyette çeng çalmaktadır. Bu eserin XVIII. yüzyıl ortalarına aidiyetinin bir başka göstergesi de III. Selim döneminde çengin artık kullanılmıyor oluşudur.

C:\Users\Fatma\Desktop\Berlin 3370\Minyatürler\III. Min-76b b.jpg                                     C:\Users\Fatma\Desktop\Berlin 3370\Minyatürler\IV. Min-84a a.jpg    

III. Minyatür   (76b)                                                                        IV.Minyatür (84a)

5.Minyatür: Segâh Faslı içindedir. Oturur vaziyette iki müzisyenden biri ney üflemekte bir diğeri “nevbe” veya “Rıfâî kudümü” olarak tanınan tek çanaklı bir kudüm çalmaktadır. Üçüncü genç diğer arkadaşlarına içecek ikramı için hazırlık yapmaktadır.

6.Minyatür: Kürdî Faslı içinde yer almıştır. Diz çökmüş vaziyette bağlama/tanbura çalan bir gence, koltuk davuluyla ayakta bir başka sazende eşlik etmekte, bir diğer genç ise raksetmektedir.

C:\Users\Fatma\Desktop\Berlin 3370\Minyatürler\V. Min-92b b.jpg                                        C:\Users\Fatma\Desktop\Berlin 3370\Minyatürler\VI. Min 105a.jpg

V.Minyatür   (92b)                                                                      VI. Minyatür (105a)

Bütün minyatürler renklerin bol kullanıldığı özenli çalışmalar olarak dikkat çekiyor. Kompozisyonların tümünde üç genç figürün bulunması, Mecmua sahibinin genç bir mûsıkîşinas, nakkaş olduğunu ve arkadaşlarıyla birlikte kendisini de bu minyatürlerde resmetmiş olabileceği ihtimalini akla getiriyor. Diğer taraftan bu minyatürler, günümüzde halk ve klasik müzik bağlamında ayrıştırılmış bunan çalgıların, XVIII. yüzyılda güfteleri verilen kâr, beste ve semâilerin icrasında birlikte kullanıldığının belgelerini oluşturmaları bakımından ilgi çekicidir.

4-Mecmua’da yer Alan Besteciler ve Eserleri:

            Mecmuada yer alan besteci isimlerinin, her zaman açık bir şekilde kaydedilmediği, yer yer sadece unvan ve mahlaslarıyla anıldıkları gözlenmektedir. Elden geldiğince değişkenlik gösteren bu adlandırmaları eserin bütünlüğü içinde değerlendirerek ve biyografik kaynaklardan tahkik ederek, bestecilerin eserin farklı yerlerinde geçen unvanlarını birarada sunmayı tercih ettik.

4.1. Abdullah Teberdâr (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Hümâyûn

Semâî

 

Sezâdır sana sultânım efendim

42b

 

4.2.Acemler 17.yy)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Devr-i revân

Nakış

Hem kamer hem zühre vü[12]

2b

Rast

Nakış Semâî

Mah-ı men der mekteb

3b

Pençgâh

Nakış Semâî

Ol …menî nazar-ı çeşmâneş-gen

10b

Pençgâh

Nakış Semâî

Bi tü nefsi hoş nez dem-i hoş

10b

Pençgâh

Nakış Semâî

İllâ yâ men basî

10b

Pençgâh

Nakış Semâî

İn çenîn hemîn yemîn yâr

11.a

Nikriz

Semâî

İzzette izzet-i şâdumân olmaz imiş

13a

Nikriz

Semâi

Tâ şeb ne rûy-i ezîn vilâyet

13a

Nikriz

Nakış Semâi

Dide eğer be gayr-ı tü cânım

14a

 

4.3. Âhenî Çelebi (ö.1700)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Devr-i revân

Şarkı

Elem intizârınla oldum

22a

Zâvil

Çenber

Beste

Bülbül dil-i gülşeni ruhsârın

22b

Zâvil

Sakîl

Beste

Dağıtma ey sabâ ol zülf-i meşkin

22b

4.5.Ahmed Ağa Seyyid-Çavuş Ağa (ö.1794)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvî

Semâî

Alsam seni âgûşa doyunca

8a

Hümâyûn

Beste

Bet mahcup mu içmezden

40b

Hümâyûn

Semâî

Yine bir gonca-i hunhâre

42a

Aşîrân

Remel

Beste

Mehtâba düşüp zulmet-i şebden

76a

Aşîrân

Semâî

Âşık odur ki, nâzı çeke

77a

Segâh

Semâî

Sinede yat ey ruh-i revân

93a

 

4.6Ahmed Çelebi Na’ne/Nâne (ö.1098/1696-97)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Çenber

Beste

No’ldun inlersin felek

17a

Nevâ

Beste

Olursa ruhların lahza cilvegâhı[13]

26b

Mâhûr

Evfer

Rahm-ı sînem hançer-i rüzgâr

24a

Mâhûr

Çenber

Beste

Ey kemân ebrû şehîd

24b

 

4.7.Ahmed Mehter (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Uşşâk

Darb-ı fetih

Beste

Kızarır bâdeden ol nergis

31a

 

4.8.Ali Ağa-Na’lî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Pençgâh

Hafîf

Beste

Nice bir uşşâk-ı zâra[14]

8b

Pençgâh

Semâî

Hoş bu çemen dehirde

11a

Nikrîz

Çenber

Beste

Aşk ile gamnâk olan

12a

Nikrîz

Hafîf

Beste

Kan oldu yâ hasretiyle

12a

Nişâbûr

Semâî

Gülşende açan gonceleri

21a

Mâhûr

Hafîf

Beste

Bimâr-ı aşkın oldu gönül

24b

Mâhûr

Frenkçin

Beste

Yahyâ

Hemîşe mürdüm çeşmim 

24b

Uşşâk

Hafîf

Beste

Hudâne-i zahm-ı gül

30b

Uşşâk

Çenber

Beste

Zamân hatta gelse yâr

31a

Acem

Muhammes

Beste

Çeşm-i gamzeyle demâdem

50b

Aşîrîrân

Semâî

Hûm-ı kadri daire-i dürc

77a

Muhayyer

Devr-i revân

Gönül bir ser u tâze

86b

 

4.9. Ali Ağa Müezzinbaşı (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Sabâ

Muhammes

Beste

Bir nim nigâh itse o mah

62b

Sabâ

Semâî

Kaderin o mâh itse bülend

64b

Sabâ

Beste

Lebini ağzıma ol âfet

64b

 

4.10. Ali Ağa Rikabdâr (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Mâhur

Çenber

Beste

Mescid-i işvede ol şuh

23a

Nühüft

Hafif

Beste

Şekve-i mahsalım

44a

 

4.11.Ali Derviş Kudûmî (ö.1714)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Muhammes

Beste

Nice bir eşk-i firâkla

15b

Uşşâk

Zencîr

Beste

Gûş-i girân nâze erişmez

30b

Sabâ

Devr-i revân

Beste

o tâze nihâlim

32a

 

4.12.Ali Hâce (16.yy)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Evfer

Beste

Kâkülü  mâye-i suedâ

2a

 

4.13.Avurdu Delik (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Beyâti

Evfer

Beste

Ârif

Ey gonca-i nev demîde-i gülşen[15]

34b

 

4.14. Bekir Ağa-Ebubekir Ağa Çavuş (1685?-1759)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvi

Sakil

Beste

 

Sâyen gibi bin hâk ile

5a

Rehâvi

Remel

Beste

Zannetme ben gibi sana

5b

Rehâvi

Semâî

Düştün ağyâr

7a

Rehâvi

Semâî

Râkım

Karanfil zülfü nergis

7a

Rehâvi

Semâi

Ben vaslınım ettikçe

7b

Rehâvî

Semâî

Eşk-i dil ü cânıma

7b

Nikriz

Beste

Nekad niyâz kalmadı

11b

Isfahân

Semâî

Ey şûh, nedir bu cezbe

17b

Isfahân

Semâi

Ne demeğe sinesi ol

19b

Mâhur

Çenber

Beste

Hımâr-ı gassadan ey rind

23a

Mâhur

Semâî

Dâniş

Bir âfet-i meh peyker ile

23b

Mâhur

Semâi

Dâniş

Beni çün kendüye

25a

Mâhur

Semâî

Dâniş

Zehî safâna yanmada

25a

Uşşâk

Semâî

Âteş-i aşkınla cânâ dil[16]

32b

Uşşâk

Semâî

Dahî tıfl iken ol âfet

32b,34a

Uşşâk

Semâi

Gonce-i gülzâr-ı letâfet

34a

Beyâtî

Remel

Beste

Asâr-ı gasb vârına çeşm-i

34b

Beyâtî

Sofyan

Şarkı

Çeşmim sana bakmakdan

35b

Beyâtî

Devr-i revân

Şarkı

Fikr-i ruhsârınla uğrattın

35b

Beyâtî

Devr-i revân

Şarkı

Firâkınla akan çeşmimde

35b

Beyâtî

Evfer

Beste

Bu kadar biliyorum

36a

Beyâtî

Devr-i revân

Beste

Ol beyt-i nevres âyin-i vefâ

36b

Beyâtî

Remel

Beste

Hüsnün gibi bir mihr-i

36b

Beyâtî

Muhammes

Beste

Manâ-yı sitem zâhir iken

36b

Beyâtî

Hafif

Beste

Mesrûr olur kaçan ki kapundan

36b

Beyâtî

Semâî

Gel bezm-i meye

37b

Beyâtî

Semâî

Gördüm o peri peykeri

38a

Beyâtî

Semâî

Hayrân iken letâfet-i hüsnün

38a

Beyâtî

Semâî

Ger devlet-i vasl-ı dânâ

39a

Beyâtî

Semâî

Nevâ-yı mürg-i dil dinle

39a

Beyâtî

Semâî

Oldum üftâde o şûhun

38a,39b

Beyâtî

Semâî

Derd-i gam bezmine kadem

39b

Beyâtî

Semâî

Revnak-ı bâğ-ı kerem

40a

Nühüft

Beste

Lebine derler ise gonca

43b

Nühüft

Sakil

Beste

Sinimde tâze şerha ki

43b

Nühüft

Hafif

Beste

Gurur-ı hüsnün ile dilber ki

43b

Nühüft

Devr-i revân

Beste

Yine bir nev-civâna düştü

44a

Nühüft

Devr-i revân

Beste

Sanma aklım ten u mâlin

44a

Nühüft

Fer’

Beste

Tercümân oldu nigeh-i leb[17]

45a

Nühüft

Hâvî

Beste

Suûd Ef.

Değildir dîdemiz rûşen-i

45a

Nühüft

Semâî

Vefâ iderse o rûh-i revân[18]

45b

Nühüft

Semâî

Her vadine

45b

Nühüft

Semâî

Sadd-ı devlet ile niyet

46a

Nühüft

Nakış Semâi

Şitâb-ı bâd-ı sabâ[19]

46b

Acem

Semâî

Sen bu nâz bu letâfetle

51b

Acem

Semâî

Ey kaşı yây ola didelerim

51b

Acem

Semâî

Iyd’oldu buyur hâneme

51b

Acemaşirân

Beste

Râh-ı âfitâb-ı nazîrine

52b

Acemaşirân

Semâî

Nakkare-veş dili döksün

54a

Arazbâr

Semâî

O yâre arz-ı niyâz

57b

Arazbâr

Semâî

Figânına o gül çâk-i

57b

Arazbâr

Muhammes

Beste

Nedir ey şuh bu beyhûde

55b

Arazbâr

Devr-i revân

Beste

Cânımı cânân eğer isterse

55b

Arazbâr

Devr-i revân

Beste

Dil-i mehcûra bezm-i

55b

Baba-Tâhir

Devr-i kebir

Beste

Nâz olur dembeste

58a

Dügâh

Muhammes

Beste

Ol serv-i nâzı bezmimize

60a

Dügâh

Hafif

Beste

Nigâha hayr olunur çeşm-

60b

Sabâ

Semâî

Hande küşâ-yı nâz olur işve

65b

Kûçek

Darbeyn

Beste

Meylin gönül ol çeşm-i

66b

Kûçek

Nakış Semâi

Meylimi tuttu nigâhı

67a

Kûçek

Nakış Semâi

Ne ki şuh n’içun hem

67a

Hüseyni

Zencîr

Beste

Seninçün hâb-ı  râhat

67b

Hüseyni

Nim Hafif

Beste

Dilâ sev ol perî ruhsârı

67b

Hüseyni

Remel

Beste

Cânım yerine geldiğim

68a

Hüseyni

Remel

Beste

Bülbül gibi her demde olur

68a

Hüseyni

Beste

Ârif

Gülgûn görünce rûyini

68b

Hüseyni

Beste

Yazıcı Ef.

Bilir murâdımı dilber

69a

Hüseyni

Semâî

Bin cefâ eylemeden

70a

Hüseyni

Semâî

Güzel odur nazar-ı lutfu

70a

Aşirân

Semâî

Rakkas bu hâlet senin

73a

Aşirân

Semâî

Ey reşk-i sâhib-i kerem

75a

Aşirân

Semâî

Nâz ile ne demeğe salınır

75b

Aşirân

Semâi

Ah etmez idim ol ruh-i

77a

Hicâz

Semâi

O gülruh nev şükufem gibi

79b

Hicâz

Çenber

Beste

Dağıtır dildâr-ı zülfün

84b

Hicâz

Semâi

Gel câme hâba gir deyu

85a

Irâk

Hafif

Beste

Sen böyle ne kadar aklımı

89a

Irâk

Semâi

Olursa bana sen gibi

90b

Irâk

Semâi

Cevr eylemeden lutfa zaman

91a

Segâh

Muhammes

Beste

Azb’ul vâde kerem hubların

91a

Segâh

Semâi

Hâl-i dili dildârıma tefsir

93a

Bestenigâr

Çenber

Beste

Nice meyl etmesin

96a

Bestenigâr

Semâi

Der aşk-ı çü (farsça)

97b

Evç

Zencîr

Beste

Nergis-i mahmureyn açmaz[20]

98b

Evç

Muhammes

Beste

Şeydâ ter eyledi beni

98b

Evç

Remel

Beste

Kûyin ki senin pâdişâhım

98b

Evç

Sakîl

Beste

Her turresinde bin şiken

98b

Evç

Semâi

Mest etti beni dâire-i sâgir

100b

Evç

Semâî

Etti tırâş

100b

Evç-Bûselik

Semâî

Râm ol desem ol serv-i ser

1003a

Evç-Bûselik

Semâî

Bilir üftâdesin ol şuh-i işve

100a

Kürdî

Devr-i revân

Beste

Gelir tîr-i nigâh ol kaşı

 

4.15. Cerrâh Müezzini (1744’de sağ)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Darbeyn

Beste

Şöhret-i hüsnüne erbâb

14b

Hüseynî

Çenber

Beste

Hem esîr-i dâm-ı zülfün

68b

Hicâz

Zencîr

Beste

O kelebek nazenine

78a

 

4.16.Cevher Ağa (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Muhammes

Beste

Gönlüm hevesin zülf-i siyehkâra

11b

 

4.17.Corci (ö.1805)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Semâî

Gel kaçma bu kavlinden

19b

 

4.18.Çorbacızâde (b.1756?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Uşşâk

Çenber

Beste

Ne mümkündür dolaşmak

30a

Nühüft

Remel

Beste

Ey mehpare âşık-ı zârın

45a

Nühüft

Semâî

Eylesin cevrini

47a

Sabâ

Remel

Beste

Ey bû-yi dilâvîz

62b

Rahatülervâh

Hafîf

Beste

Her ser-i zülfe değer

95a

Evç-Bûselik

Beste

Nâilî

Hatt-ı âver oldu teni

30a

Hüseynî

Zencîr

Beste

Görüp ol

68a

 

4.19.Çul Tutmaz (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Baba Tâhir

Semâî

Şivende görüp bendene

59b

 

4.20.Dilhayat (1710-1780)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Semâî

Hevâ-yı aşkına düştüm

18a

Beyâtî

Remel

Beste

Dâniş

Meyl-i derûnum ol meh

35a

Beyâtî

Semâî

Dâniş

O verd-i tâzeye mi

39a

Sabâ

Hafif

Beste

Yek bin gerçi murâd

63a

Hüseynî

Hafîf

Beste

Darb-ı sâmânım harâb ettikçe

68b

Hüseynî

Semâî

Nâilî

Gülşen-i tâze cilve

69a

Aşîrân

Remel

Beste

Cânâ nesin ârâyiş-i gülzâr

74a

 

4.21.Esad Efendi-Molla[21] (1685-1753)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvî

Zencîr

Beste

Hevâ- yı aşka uyub

5a

Rehâvî

Remel

Beste

Ey şive o nâzik bedene

5a

Mâhur

Semâî

Nahîfî

Göz gördü gönül sevdi seni[22]

26a

Uşşâk

Muhammes

Beste

Seni ey rûh-i musavver

30a

Beyâti

Nakış Semâî

Nedir ey nây-i sebeb

38b

Acem

Hafîf

Beste

Nazzâre kıl gönül[23]

48b

Baba Tâhir

Remel

Beste

Her dilber içün sinede

58a

Sabâ

Çenber

Beste

Şevk-i ruhârınla yaksam

63a

Sabâ

Semâî

Olsun tırâş-ı hat

64b

Hüseynî

Semâî

Ağyâre öpüldün mü

69a

Hüseynî

Semâî

Sâgar-ı nâz-ı şiveyi ol iki çeşm[24]

69b

Şehnâz

Semâî

Pigule mihnetzede (farsça)

83b

Segâh

Sakîl

Beste

Hattın ki bağ-ı dilde bahâr

91a

Segâh

Remel

Beste

Gül gonca gibidir mehnûrun[25]

91a

 

4.22.Habib Dedezâde (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Bûselik

Muhammes

Beste

Oldu bu gönül[26]

71a

 

4.23.Hâce (Abdülkadir Merâgî) (1353-1435)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Hafif

Kâr

Tâ dim dim dim dide

5a

Rast

Düyek

KârHaydarname

Nümûne âmest begûş sipihr[27]

3a

Rast

Nakış Semâî

Dâdendem ezel secde[28]

4a

Rast

Nakış Semâî

Ez kerdeş çerh[29]

4a

Pençgâh

Nakış Semâî

Be devr-i lâle kadeh

10a

Pençgâh

Nakış Semâî

Çekmiş yüzüne nikab-ı işve[30]

10a

Nişâbûr

Semâî

Ey bi haber ez girye-i

21a

 

4.24.Haffâfzâde (Ayakkabıcının oğlu) Edirnevî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Beyâtî

Çenber

Beste

Muhabbetin dilimi dağdâr ider

36a

Hicâz

Semâî

Kan ilmeden ol gözleri

79b

 

4.25.Hâfız – Post Çelebi (ö.1694)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Evfer

Beste

Her güzün kaybetti 

2a

Rast

Semâî

Nevbahâr oldu yine

4b

Rast

Semâî

Âmâde olub bezm-i ceme

4b

Rehâvî

Remel

Beste

Aşkın dil-i âşüfte mi [31]

5b

Rehâvî

Remel

Beste

Her kâhkemi işve ile

6a

Nikriz

Remel

Beste

Gark eyledi hunâb

12a

Nikriz

Muhammes

Beste

Aşk elinden âşık bir

12b

Isfahân

Çenber

Beste

Zülfüne dil vermeyen[32]

14b

Isfahân

Nim devir

Beste

Şu güfte câbicâ gülşende

15b

Isfahân

Çenber

Beste

Yâri açtım açalı ey gonca[33]

15b

Isfahân

Hafif

Beste

Ben âşık-ı mahzûn

16a

Isfahân

Sakîl

Beste

Bir lahza seni kavline[34]

16b

Isfahân

Remel

Beste

Gönlüm hevesin zülf-i siyeh

16a

Isfahân

Devr-i revân

Beste

Ser âmed ser u kâmet diler

17a

Isfahân

Nakış Semâî

Ey nesîm-i sihrî cânda yerin

17b

Isfahân

Semâî

Yumnî Hafız

Bu mevc-i perîşânene[35]

19a

Nişâbur

Devr-i revân

Şarkı

Neyleyeyim nice ideyim

21b

Mâhur

Sakîl

Semâî

Kimseler hiç âteş-i aşkıyla

26a

Nevâ

Devr-i revân

Beste

Olub düş-nâmına mazhar

26b

Uşşâk

Muhammes

Beste

O çarsûdaki nakd-i niyâza[36]

30b

Uşşâk

Semâî

İncitme cevrine dahî ol meh

33b

Uşşâk

Devr-i kebîr

Beste

O sâhir kâkülün uşşâkını

32a

Beyâti

Sakîl

Beste

Zülfün hevesi dillere[37]

35a

Beyâti

Türkî darb

Beste

Cânân acep böyle

36a

Hümâyun

Semâî

Dökelim biz gözümüz yaşını

42a

Nühüft

Zencîr

Beste

Cemâl-i sâkiyâ bu âfitâbı

44b

Acem

Devr-i kebîr

Beste

Neylesem sahn-ı çemensin

49a

Acem

Çenber

Beste

Gönül senden cüda bir bülbül

49a

Acem

Çenber

Beste

Arzu etsem goncamı

49b

Dügâh

Evfer

Beste

Bu kadar lerzendendir

60a

Dügâh

Semâî

Saydeder bir demi

61b

Bûselik

Devr-i revân

Beste

Dilde zahm gamze-i cânânı[38]

71a

Aşîrân

Semâî

Geceler subha değin çeşmime[39]

77a

 

4.26.Haham Nihâvendî (Mûsî) (ö.1760)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Remel

Beste

Tâd almak içün çerhden

15a

Nühüft

Çenber

Beste

Sinekâre-i hatt-ı zülüf

44a

Nühüft

Semâî

Hat meşkine kim

46a

Acemaşirân

Semâî

Nedir murâd-ı dil

54a

Hüseybî

Semâî

Bezm-i  meyânına yâr hançerin[40]

70b

 

4.27.Halifezâde (Tâhir Efendi) (ö.1774)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Beyâtî

Semâî

Hâl-i dil nâlânıma ey mâh

39b

 

4.28.Hânendebaşı-Ser Hânende Atîk

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Çenber

Beste

Melûl olmak neden idi[41]

11b

Nikriz

Semâî

Nûş ideyim aşkile

13a

Isfahân

Remel

Beste

Çeşm-i siyehin sevmede hazer[42]

15b

 

4.29.Hasan Ağa Enfî-Burnâz-Hulûs (ö.1724)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvî

Muhammes

Beste

 

Subh-i ezel ki rûz-i sînedir

5a

Mâhur

Muhammes

Beste

Âşıka zahm-ı sîne değil

23b

Uşşâk

Semâî

Gönül şevk-i leb-i dildâra

33a

Beyâtî

Sakîl

Beste

Hatt-ı zâil etti hüsnünü

35a

Beyâtî

Semâi

Hunâbe-i dil laht-ı ciğer oldu

39b

Acem

Hafif

Beste

Sâbâ ki dost âvere

48b

Acemaşîrân

Remel

Beste

Fikr-i ruhunla azm-i çemendir

52a

Aşîrân

Zencîr

Beste

Hayâl-i rûyi yeter

76a

Bestenigâr[43]

Çenber

Beste

Murg-ı dili der-i çenber

101b

 

4.30.Hasan Efendizâde (Ahî) Çelebi (1718)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Mâhur

Nim Devir

Beste

 

O çar ebru ile bak

24a

Uşşâk

Hezec

Beste

Kahhâ ey felek yine ne’yledin

24a

Hümâyûn

Devr-i revân

Rakib ile edüb ülfet

41a

Nühüft

Semâî

Sözü cânlar bağışlar[44]

46a

Acem

Muhammes

Beste

Bir şeh ki

49a

Acem

Zencîr

Beste

Alub yine eline mutribâ

49b

Baba Tâhir

Semâî

Ne dem ki sineye ol şûh

59b

Şehnâz

Remel

Beste

Cânâ hatt-ı yâkutu yazan

82b

 

4.31.Hibetullah Efendi (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Sakîl

Beste

 

Gel yüz keder andelîbe

16b

Nişâbûr

Semâî

Bir âfetin aşkıyla gönül

22a

Mâhûr

Devr-i revân

Beste

Gözün ey âfitâbım

24b

 

4.32.Hindîler

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikrîz

Nakış Semâî

 

Peşt hânmân heme ni ve nistân

13b

 

4.33. Hüseyin Ağa-Cemmâl (Deveci)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Arazbâr

Semâî

 

Bin âşık-ı firkat

56a

Baba Tâhir

Semâî

Cihânı eyledin bende

59b

Hicâz

Semâî

Varup o şuh dilârâya

79b

Râhatülervâh

Hafîf

Beste

Mir’ât-ı cânâ yok

95b

Evc

Semâî

Her ser zülfe değer

1001a

 

4.34.Itrî (Buhûrîzâde) (ö 1711)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Nim Devir

Beste

Der âgûş itmek olmaz

2a, 2b

Rast

Semâî

Etmezem ikrâr-ı aşkın[45]

4b

Rehâvî

Çenber

Beste

Dağıttın hâb u nâz-ı yâri[46]

4b

Rehâvî

Hafîf

Beste

Serimde dağ-ı cünûnum[47]

5b

Rehâvî

Remel

Beste

Nazîm Çelebi

Görsem ol tabib-i cânı[48]

6a

Rehâvî

Fahte

Beste

Rûyin gibi bir dilber-i rânâ[49]

6b

Pençgâh

Fer’

Beste

Hem sohbet-i dildâr ile[50]

8b

Pençgâh

Hafîf

Beste

Nahîfî

Râz-ı nigâhım ellere izhâr

8b

Pençgâh

Çenber

Beste

Pây-i yâre düşmeye ağyârdan[51]

8b

Nikrîz

Muhammes

Beste

Cân-ı kullâb ser-i zülfün[52]

12a

Nikrîz

Fahte

Beste

Rehinde vârını bezlet gönül

12b

Nikrîz

Berefşân

Beste

Tutalım kurtula can

12b

Nikrîz

Nakış Semâî

Mâcerâsı gözümün

14a

Isfahân

Zencîr

Beste

Nâbî

Gel ey nesîm-i sabâ[53]

15a

Isfahân

Hafîf

Beste

Dâmânını ağyâre verüb

15a

Isfahân

Devr-i revân

Beste

Yâr ile oldum lebâleb

16a

Isfahân

Semâî

Bir sencileyin âyine

18b

Isfahân

Semâî

Kurbânın olam bakma sakın

18b

Nişâbûr

Muhammes

Beste

Ağlasam yaraşır kim bana

20b

Mâhûr

Sakîl

Beste

Zülf-i siyehin dâmen

24a

Nevâ

Nim Devir

Beste

Gönül bir âfet-i şuh-i cihâna

26b

Nevâ

Çenber

Beste

Katre katre eşk-i hasret

27b

Nevâ

Devr-i kebîr

Beste

Olmasın bir lahza dil[54]

27b

Uşşâk

Çenber

Beste

Kûyine etme heves ey dil

30a

Uşşâk

Semâî

Aklım dağılır zülf-i perîşânına

31b

Beyâtî

 Evfer

Beste

Sensiz bu gönül câm-ı ziyâ[55]

37a

Beyâtî

Muhammes

Nakış

Sünbüli sünbüli sine cânım

38a

Beyâtî

Semâî

Gözlerin gönlüm alub[56]

40a

Nühüft

Çenber

Beste

Gamla malâmal iken

44b

Nühüft

Semâî

Biz o şehr ki sebze der deşt

47a

Bûselik

Hafîf

Beste

Her gördüğü periye gönül[57]

71a

 

4.35.İbrâhim Âmâ (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Devr-i Kebîr

Beste

 

Yâsemindir haddi

20a

Uşşâk

Nm Devir

Beste

Hattın ey tâze rû

31a

Uşşâk

Semâî

Dünyâyı harâb etti o mestâne

32b

 

4.36.İbrâhim Çavuş Ağa-Atîk (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Semâî

 

Kanınca ümmün olur mu

18a

Mâhûr

Muhammes

Beste

Gerçi ey peyk-i hayâlim

23b

Hüzzâm

Semâî

Düşdükse gönül bi ser ü sâmân

81a

Kürdî

Semâî

Kaddem hûm idüp cevrile

104b

 

4.37.İbrâhim Çavuş Ağa- Kürkçüzâde (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Beste

Birbirinden âşık-ı mâşuk

16b

Hümâyûn

Devr-i revân

Beste

Cilvegâh-ı yâre vara vara

40b

Acemaşîrân

Semâî

Ol yâr içün ey dil deme hûri

53a

Arazbâr

Semâî

Bin cânıyla meftûnunum

57b

Hüseynî

Semâî

Gönül pâ mâl-i aşkı olmağa

70a

Evc-Bûselik

Semâî

Hat âver olalı o şûhun

103a

 

4.38.İsmâil Ağa Başçavuş-Müezzin- Bursevî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Çenber

Beste

Safâ-bahş-ı figân olmaz

14b

Isfahân

Semâî

Beni bend etti mest idüb

17b

Isfahân

Semâî

Aşkın ile çâk oldu giryânım

18b

Isfahân

Semâî

Açıp nikâb-ı hicâbı çekince

18b

Mâhûr

Beste

Dâniş

Yâre nazar-ı rağbete şâyân

23a

Mâhûr

Semâî

Açılır sûziş şevkimle deyu

25a

Mâhûr

Semâî

Hemân def-i hımâr

25b

Mâhûr

Semâî

Gül inmez bir olup gülşene

25b

Nevâ

Semâî

Cânâ deme beyhûde imiş

28b

Nevâ

Semâî

Endîşe-i sahbâ-yı lebin

28b

Nevâ

Semâî

Bu kasdın etti meftûn âlemi

28b

Uşşâk

Semâî

Ben zâr-ı dil fikârına söyle

33a,34a

Uşşâk

Semâî

Sana ey mihr-i letâfet olalı

34a

Beyâtî

Hafîf

Beste

Hemrâz ider adüvleri

34b

Beyâtî

Remel

Beste

Dil zevk-i gam-ı aşkı tamâm

34b

Beyâtî

Sofyan

Şarkı

Gönül verdim o şûha

35b

Beyâtî

Muhammes

Beste

Bera-yı mikrâs gamzenle

18b

Beyâtî

Semâî

Şarâb-ı la’li neşâtı

37b

Beyâtî

Semâî

Dil verdim ânın zülfüne

37b

Beyâtî

Semâî

Fikr-i hattıyla rûşen olur dilde

37b

Beyâtî

Nakış Semâî

Hastadır aşk-ı hicrânım

38b

Beyâtî

Nakış Semâî

Bilmedim kader visâl-i yâri

38b

Beyâtî

Semâî

Ziyâde etme

39a

Beyâtî

Semâî

Âteş bedel

40a

Hümâyûn

Devr-i revân

Beste

Dil hüsn-i

40b

Hümâyûn

 Aksak Fahte

Beste

İtsün gehî nüvâziş-i uşşâk

40b

Hümâyûn

Çenber

Beste

Nesim âsâ açılsam ol gül

40b

Hümâyûn

Semâî

Sezâdır sana sultânım

42b

Hümâyûn

Nakış Semâî

İsmâil Ağa

Nedendir çeşm-i fettânem

43a

Nühüft

Devr-i revân

Beste

Oldu tâb-ı efgân dile

45a

Nühüft

Semâî

Burc-i keremde ol meyin

45b

Nühüft

Semâî

Gül bûsesiyle didelerim 

45b

Nühüft

Nakış Semâî

Kimlerle meyân-ı beste

46b

Acemaşîrân

Beste

Dâniş

Cânım diyerek sineye

52a

Acemaşîrân

Semâî

Ey aklım alan dilber

53a

Acemaşîrân

Semâî

Dâniş

Gider karâr-ı dilim

53a

Acemaşîrân

Semâî

Yarin bilirim bezmimize

54a

Arazbâr

Semâî

Bin cânıyla meftûnunum

57b

Arazbâr

Hafif

Beste

Budur ilhâm olunan lezzet

55b

Arazbâr

Semâî

Nice âh etmeyim ol

57b

Baba Tâhir

Çenber

Beste

İşve vü nâzı güzel

58a

Baba Tâhir

Semâî

Gül gonce-i lebin

59b

Dügâh

Çenber

Beste

Figân kim hâsıl-ı ümmîdi

60a

Dügâh

Semâî

Mahçuptur ol gonca-i âdâb

61b

Dügâh

Semâî

Hâl-i siyeh ki 

61b

Sabâ

Beste

Esrâr-ı hattınla dili medhûş

62b

Sabâ

Berefşân

Beste

Sûz-i şem-i âteş-i ruhsâra

62b

Sabâ

Semâî

Reng-i rah elinle gül âteşlere

64b

Hüseynî

Muhammes

Beste

Bir nâz ile sad âkilî

67b

Hüseynî

Zencîr

Beste

Cûy-i bir pây-i melâhat

67b

Hüseynî

Semâî

Güftâr-ı femin İsâ-i Meryem

69b

Hüseynî

Semâî

Küşâd kâre dil ukdedâr

69b

Hüseynî

Semâî

Safâ-yı bûse la’lî

70a

Bûselik

Zencîr

Beste

Ne var bu mertebe ey şuh

71a

Bûselik

Semâî

Aç sine-i

71b

Bûselik

Semâî

Cefâ-yı tâli’ nâ sazkârı

71b

Bûselik

Semâî

Meded ol

72a

Bûselik

Semâî

Ey dil-i heves

72a

Bûselik

Nakış Semâî

İsmâil Ağa

Niçün ol şâh-ı cihân

72a

Bûselik

Semâî

İsmâil Ağa

Gam-ı firâka düşeliden

72b

Aşîrân

Hafîf

Beste

Mehcubînim gele ki hicrinle

73a

Aşîrân

Darbeyn

Beste

Figânım hep

73a

Aşîrân

Hafîf

Beste

Hatâ mı eyledim

73a

Aşîrân

Semâî

Nişlesem bende-i dil

75a

Aşîrân

Semâî

Deme güzeller içün

75a

Hicâz

Sakîl

Beste

Derdile yine ekşimi

78a

Hicâz

Çenber

Beste

Beni sermest la’l-i dilrüba

78a

Hüzzâm

Semâî

Kapıldım o şehin reftâresine

79b

Hüzzâm

Çenber

Beste

Dem-i vaslın düşürüp

80a

Hüzzâm

Sakîl

Beste

Ey dil-i taaccüb

80a

Hüzzâm

Zencîr

Beste

Hasbî

Kemân cevrini ol serkeşin

80a

Hüzzâm

Muhammes

Beste

Herkese mihr u vefâ

80a

Hüzzâm

Semâî

Sûz-i çeşmin kaçan uşşâka

81a

Şehnâz

Hafîf

Beste

Gâhi ide

82b

Şehnâz

Semâî

Dem-i visâl o şuha

83b

Şehnâz

Semâî

Ol âfetin reviş-i nâzikânesin

83b

Şehnâz

Çenber

Beste

Esîr-i hicr-i bezm-i vuslatın

84b

Şehnâz

Muhammes

Beste

Sînemi deldi majik okları

84b

Muhayyer

Beste

Dâniş

Sahbâ-yı nâzı her dem

86b

Muhayyer

Çenber

Beste

Dâniş

O tıfl-ı nâz-perver

86b

Muhayyer

Semâî

Dâniş

Gülberk-i  rûy-i dilber

87a

Muhayyer

Semâî

O verd-i tazeye vasf-ı femin

87a

Irâk

Zencîr

Beste

Kaydımız yok mesken-i

88b

Irâk

Muhammes

Beste

Tuttu feleği velvele-i nâle

88b

Irâk

Hafif

Beste

Bir dilber-i hemişe soruyor

88b

Irâk

Muhammes

Beste

Sînemdeki her dağ-ı gamın

88b

Irâk

Hafîf

Beste

Her şuh tâzenîn

89a

Irâk

Beste

Bu cevri yeter etme aman

90b

Segâh

Zencîr

Beste

Ne bu renciş sana küstâh nigâh

91a

Segâh

Hafîf

Beste

Bir günâh o şuhla kerem

91a

Segâh

Remel

Beste

Ruhgüzâr-ı yâre cûlar

91b

Segâh

Semâî

Hayf kim rûyine bir kerem

93a

Segâh

Kâr-ı Bülbül

Ten zir tenen dir

94b

Râhatülervâh

Zencîr

Beste

Fasl-ı güldür idelim keşt

95a

Rahatülervâh

Zencîr

Beste

Çeküp kemânını tâ

95a

Bestenigâr

Sakîl

Beste

Ne kadar nâzik

96a

Bestenigâr

Semâî

İsmâil Ağa

Beni sâyin gibi üftâde eden

99a

Evc

Reftâr

Beste

Esîr-i hüsnün hasret itme

99a

Evc

Semâî

Gülçide-i ruhsârına müjde

100b

Evc-Bûselik

Remel

Beste

San’atla o şûhu

102b

Evc-Bûselik

Semâî

Ne hoştur ol tabîb nâz

103a

 

4.39. İsmâilzâde (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nevâ

Zencîr

Beste

Ne demeğe kasd ile tığ

28a

 

4.40.Kadri (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Pençgâh

Semâî

Nâliyle başlaya lem hâtırı

10a

Nikriz

Sakîl

Beste

Yârab beni vuslatına cânâna[58]

12b

 

4.41.Kaptanzâde (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvî

Semâî

Türab tabıyla sohbet

8a

 

4.42.Koca Baba (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Semâî

Nâbî

Dem beste olur dil seni

13b

 

4.43.Koz/Kaz?

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Semâî

Yekkâ göherim meclis-i

14a

 

4.44.Küçük İmam Hâce/ İmâm-ı Sagîr (1674)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Pençgâh

Türkî darb

Nakış

Sûyi nigâr men ki âh ki[59]

 

Pençgâh

Devr-i Kebîr

Nakış

 

Yâsemindir haddi

20a

Nişâbûr

Nm Devir

Beste

Hattın ey tâze rû

31a

Nevâ

Semâî

Dünyâyı harâb etti o mestâne

32b

Nevâ

Çenber

Beste

Âşık vasl-ı arzu esib hicrân[60]

27a

Nevâ

Beste

Gönlümü vîrân idüb[61]

28a

Nevâ

Zencîr

Beste

Küşâde oldu gönül[62]

28a

Nevâ

Semâî

Gül mevsimidir gerçi dil

29a

Acemaşîrân

Zencîr

Beste

Ne arzuhâle meded var

52a

Sabâ

Muhammes

Beste

O kaşı yaya sabâ bir iki nişanımı[63] 

63a

Şehnâz

Zencîr

Beste

Terâne-i subh-i figânım

82b

Evç

Çenber

Beste

Gamze-i dilber değildir dilde[64]

99a

 

4.45.Küçük Müezzin (ö.1717)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nevâ

Semâî

Dildâre varub ağlama

29b

 

4.46.Mahmud Seyyid (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Darbeyn

Beste

Feryâd iderem

16b

 

4.47.Mehmet Ağa/ Hakkâk Hacı ?

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Uşşâk

Semâî

Didârını dil görmese

33a

 

4.48.Mehmed Ağa Kemânî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Semâî

Geldi dehene hicrin ile cânım

17b

Isfahân

Semâî

Bir cefâcû yâr imişsin[65]

19a

 

4.49.Mehmet Ağa Şehrî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nevâ

Semâî

Sînem o nihâl gül ile

28b

 

4.50.Mehmet Ağa Tanbûrî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Hüseynî

Beste

Mâcerâ-yı aşkı açtı

68a

Nişâbûr*

Semâî

Ruhsârına ayıb itme nigâh

21a

 

4.51.Memiş Ağa (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Semâî

İyş eyleyelim bu gece[66]

13a

 

 

4.53.Mustafa Ağa Hatibzâde Şehîr (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rehâvî

Beste

Ne tende cânla sensiz

6b

Rehâvî

Çenber

Beste

Baht uyansa hâba varsa

6b

Rehâvî

Semâî

Esrâr-ı lebin söylemez gerçi

8a

Nevâ

Nakış Semâî

Bir zamân neydi hem

27a, 29a

Nevâ

Çenber

Beste

Mihr-i dilberden dil

27b

Arazbâr

Semâî

Dilsûz iden ol âfet-i tâb

56a

 

4.54.Mustafa Ağa Kurbî (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Sabâ

Remel

Beste

Ey bâd-ı sabâ var yürü

63a

Sabâ

Remel

Beste

Taze şükûfelerle dolup

65a

 

4.55.Mustafa Ağa Tab’î Müezzin-Çelebi (ö.1770)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Çenber

Beste

Kanı ol dem ki senin

16a

Isfahân

Semâî

Kim dedi sana âşık-ı nâlân

19a

Arazbâr

Semâî

Ey hüsnünle revnak figan

56a,

Rehâvî 

Semâî

Gönül değme

67a

Segâh

Semâî

Dil beste olduğum

92a

Aşîrân

Beste

Arz-ı niyâzımız sana

73b

Aşîrân

Semâî

Evvel bahâr hüsnün aklımı

75a

 

4.54.Müezzin Çelebi

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbur

Devr-i kebîr

Beste

Şâha söyleyin adledüb

20a

 

4.57.Na’lçe (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Mâhûr 

Devr-i revân

Beste

Yâra te’sîr ide mi nâle

24a

Hicâz

Çenber

Beste

Ah idüp la’l-i lebin[67]

78a

 

4.58.Na’lî Âtîk  (?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Acem 

Beste

O şâh-ı mülk-i nâz

49b

 

4.59.Nasuhpaşazâde (ö.1666)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Kürdî 

Muhammes

Beste

Döndü birden yâr[68]

104b

 

4.60.Nazîm Çelebi (1650-1727)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Semâî

Bin derdile giryânın ola

21b

Mâhûr

Semâî

Unuttuk zahm-ı gamzen

25b

Nevâ

Semâî

Mâilim bir güle kim

29a

Nevâ

Semâî

Def gibi sînegerim

29b

Beyâtî

Sakîl

Beste

Hat geldi rûy-i dilbere

35a,

Beyâtî

Nim Devir

Adsız

Dökül câm-ı mey[69]

35a

Beyâtî

Remel

Beste

La’lin gören ey hur-lika[70]

35a

Beyâtî

Hafîf

Beste

Melâmet etme beni ser ü ser

36a

Beyâtî

Remel

Beste

Mir’ât-ı dile hışmile

37a

Acem

Muhammes

Beste

Öleyim misâl-i hâle

48b

Acem

Hafif

Beste

Kurbânın olam gamzene

50a

 

4.61.Nazirîzâde

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Kürdî 

Muhammes

Beste

Döndü birden yâr

104b

 

4.62.Osman Ağa Müezzinbaşı

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Pençgâh

Semâî

Meyânın kim ko

10a

Isfahân

Hafîf

Semâî

Ser tâ be kadem

19b

Nühüft

Semâî

Bir kez seni ey mehlika

46a

 

4.62.Recep Çelebi-(Çömlekçizâde) (ö.1692)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Uşşâk

Fahte

Beste

Hû’ya varmış ol gül-i ter

30b

Uşşâk

Sakîl

Beste

Tâb-ı meyle açmış o mehpâre[71]

30b

 

4.63.Recep Taçcızâde (17.yy)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Rast

Semâî

Taşçızâde

Çekmiş yüzüne nikâb-ı işve

3b

Rehâvî

Semâî

Gözüm yaşın

7b

Rehâvî

Semâî

Yârin ki fikr-i kadd u izârında[72]

8a

Rehâvî

Semâî

Yüreğim pâreledi nâvek-i [73]

27a

Nikrîz

Semâî

Heves-i bağ-ı cemâlin[74]

13b

Nişâbûr

Çenber

Beste

Bakışın deler ciğerler[75]

20a

Nişâbûr

Semâî

Yek dem bemnî (farsça)

21b

Zâvil

Çenber

Beste

Âşıka hüsnün şehâ

22b

Nevâ

Evfer

Beste

Gamze-i şûhuna cân[76]

28a

Uşşâk

Sakîl

Beste

Tâb-ı meyle açmış o mehpâre

30b

Uşşâk

Fahte

Beste

Hû’ya varmış ol gül-i ter

30b

Uşşâk

Semâî

O şûh-i işve

33b

Uşşâk

Nm Devir

Beste

Dilgâhı latif idüb

32a

Acem       

Çenber

Beste

Ney gibi inlersin ey dil[77]

49a

Acem

Nakış Beste

Dilber olacak âşıkına eylese[78]

50a

Acem

Fer’

Beste

Dil gûşe-i firkatte visâlin[79]

50a

Acemaşîrân

Semâî

Sanadır gölgemin meyli

54a

Sabâ

Çenber

Beste

Râhın bir câmla ey şâh

63a

 

4.64.Rıfat Hâfız Üsküdârî (ö.1726 sonrası)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikriz

Hafîf

Beste

Erbâb-ı söz eylese

11b

Mâhûr

Semâî

Mâdem ki var sende efendim

25b

Mâhûr

Semâî

Yaktı o lâle ruh beni

26a

Uşşâk

Semâî

Hilâl-i ebrûnu gördükde senin

32b

Beyâtî

Remel

Beste

Dilber olacak meh-i tâbân[80]

37a

Hümâyûn

Semâî

Bülbül terennümde bah[81]

42a

Nühüft

Semâî

Tekmil-i cünûn etmeğe

47a

Nühüft

Semâî

Gubâr-ı pâyine çeşm-i cihânyân[82]

47a

Acem

Hafîf

Beste

Bir şûha âşıkım bana bin

48b

Acem

Hâvî

Beste

Leb-i cân-ı bahşın

49b

Acem

Semâî

Mecliste gîce kamet-i cânâna

51b

Bestenigâr

Semâî

Gör sine pür tâb-ı rûyi

54a

Bestenigâr

Semâî

Dil ki yâresine de

97b

 

4.65. Sâlih Çavuş Ağa Küçük

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Hüzzâm

Semâî

Pâşçâş?

Gülşende nedim gelse o gül

81a

 

4.66.Sultan Veled (ö.1312)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Pençgâh

Devr-i revân

M.Âyini Zeyli

Şem’i ruhuna cismimi

9a, 9b

 

4.67.Seyyid Nuh (ö.1714)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Hümâyûn

Devr-i revân

Beste

Tâcınun rahaten giyub tuttum

41a

Hümâyûn

Semâî

Şeb-i cünûn-ı dil dimâğım

42a

Baba Tâhir

Remel

Beste

Meyletti gönül

58a

 

4.69.  Tesbihçi Emîr

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Kürdî

Muhammes

Beste

Esir-i zülfüne kasdın cefâ imiş

104b

 

4.70.Tosunzâde (ö.1715)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Çenber

Beste

Gamzene kurbân olayım ey civan

20a

Mâhûr

Zencîr

Beste

Dahî hımâr şebâbiyledir firâş

23a

Nevâ

Zencîr

Beste

Piyâleler o ruhsâr ile ter getirir[83]

26b

Nevâ

Darb-ı Fetih

Beste

Sîni tî ide benden olsa ağyâr

27b

Nevâ

Semâî

Şarkı

Lekat hâr u advvü bî (Arapça)

29b

Uşşâk

Çenber

Beste

Yâr ile hem sohbet

32a

Uşşâk

Semâî

Ne esîr-i rûhuna

33a

Nühüft

Remel

Beste

Çeşmin gibi mest olmağ’içün

44b

Acem

Sakîl

Beste

Arzeylesin mi bir dahî[84]

50a

 

4.71.Yekçeşm Derviş Hüseyin

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Semâî

Dil fikr-i lebin canda nihân

21a

Beyâtî

Semâî

Gelmez cihâna hüsnile yektâ

40a

Nühüft

Semâî

Tekmil-i cünûn etmeğe

47a

 

4.72.Yusuf Çelebi (1728)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nikrîz

Semâî

Âşüfte dimağ etti dil-i bûy

13b

Nühürf

Çenber

Beste

Ne feyz-i şevk ne ser-i sebze[85]

44b

 

4.73.Zaharya Kürkçü  (ö.1740?)

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Isfahân

Çenber

Beste

Leyle-i zülfün 

17a

Isfahân

Nim Devir

Beste

Gubâr-ı mukaddemin

17a

Isfahân

Sengin Semâî

Nakış Semâî

Ah ile gönül yârinin ağyâri

18a

Uşşâk

Çenber

Beste

Kenzübîzâde

Cam-ı l’alin son pâyâpey

30a

Sabâ

Semâî

Esîr-i kâkülün olmak hata

65a

Hüseynî

Berefşân

Beste

Yâr rahmetti bugün

68b

Segâh

Semâî

Derûn-i hicrile olsa pâre

93a

Râhatülervâh

Çenber

Beste

Âfet-i cân dediler

95a

 

4.74.Zeki Hüseyin Efendi

Makam

Usul

Form

Şâir

Güfte Başı

Vrk

Nişâbûr

Evfer

Beste

Râh-ı dildâre aceb lâle mi

20b

 

4.3. Bestecileri Belirtilmemiş Eserler

Makam

Usul

Form

Şâir

 

Vrk

Rast

 

Nakış Semâi

 

Ger siyehin çoyinem bod

4a

Rehâvi

Remel

Beste

Gönlümdeki aşkın gibi bir[86]

6a

Rehâvi

Berefşan

Beste

Diye ey ruh-i musavver[87]

6a

Rehâvi

Hafif

Beste

Jâle veş bir gonce-i ra’nâya düştü[88]

6b

Rehâvi

Fahte

Semâi

Dile mâye-i safâdır[89]

7a

Isfahân

Semâi

Her lahza işim nâle vah olsun[90]

18a

Nişâbûr

Semâi

Ey kıble-i ikbâl-i cihân

22a

Mâhur

Eylesem ol şuh için zâr u figân

25a

Mâhur

Kâkül-i hoş bûların

25a

Mâhur

Semâi

Uşşâk senin hüsnün kim[91]

26a

Nevâ

Semâî

Görünce bend olur

27a,29a

Nevâ

Semâi

Tûti-i sıfat ol câme[92]

29b

Uşşâk

Semâi

Nev şüküfte goncasın

33b

Hicâz

Muhammes

Beste

Olsa bin yıl vatan edil der meyhâne

78b

 

 

5–Güfte Mecmuası’ndaki Mûsıkî Unsurlarına Dair Sayısal Tespitler

   5.1-Makamlar ve Mûsıkî Formlarına Göre Eser dağılımı

Makamlar

Kâr

Beste

Nakış

Semâî

Nakış Semâî

Şarkı

Diğer

Eser Sayısı

Rast

2

  4

  5

4

 

15

Rehâvî

16

12

 

28

Pençgâh

  4

1

  3

6

1 Âyin

15

Nikrîz

11

  7

4

1 Adsız

23

Isfahân

22

18

1

 

41

Nişâbûr

  7

  8

1

2

 

18

Zâvil

  3

 

  3

Mâhur

14

11

3 Adsız

28

Nevâ

12

2

13

2

1

 

30

Uşşâk

17

18

 

35

Beyâti

21

1

19

4

4

1 Adsız

50

Hümâyûn

  5

  7

1

2 Adsız

15

Nühüft

14

13

3

 

30

Sünbüle

0

Acem

15

2

  4

21

Acemaşîrân

  5

  7

12

Arazbâr

  4

  6

1 Adsız

11

Babatâhir

  4

  4

  8

Dügâh

  4

  3

  7

Sabâ

  9

  7

16

Kûçek

  1

1

  1

  3

Hüseynî

12

11

23

Bûselik

  4

  5

1

10

Aşîrân

 

  8

 

  8

 

 

1 Adsız

17

Hicâz

 

  5

 

  4

 

 

  9

Hüzzâm

 

  4

 

  3

 

 

  7

Şehnâz

 

  3

 

  3

 

 

  6

Şehnâz-Bûselik

 

  3

 

  3

 

 

  6

Muhayyer

 

  2

 

  2

 

 

1 Adsız

  5

Irâk

 

  6

 

  4

 

 

10

Segâh

1

  6

  6

13

Rahatülervâh

  5

  5

Bestenigâr

  2

  3

1 Adsız

  6

Evç

  6

  5

11

Evç-Bûselik

  2

  5

  7

Kürdî

  3

  1

  4

37

3

263

7

229

27

7

1Âyin

11Adsız

548

 

 4.2-Usûller ve Mûsıkî Formlarına Göre Dağılımı

Usûller

Kâr

Beste

Nakış

 Semâî

Nakış Semâî

Şarkı

Diğer

Eser Sayısı

1-Sofyan

  3

  3

2-Düyek

1

  1

3-Evfer

10

1 Adsız

11

4-Frenkçin

1 Adsız

  1

5-Devr-i Revân

18

1

  4

1Âyin, 1Adsız

25

6-Nim Hafif

  2

  2

7-Fer’

  4

  4

8-Nim devir

10

10

9-Türkî Darb

  1

1

  2

10-Aksak Fahte

  1

  1

11-Fahte

  4

1

  5

12-Hezeç

  1

  1

13-Çenber

48

48

14-Devr-i Kebîr

 

  8

 

 

 

 

 

  8

15-Remel

34

 

 

 

 

 

34

16-Hafîf

2

34

 

 

 

 

 

36

17-Muhammes

33

1

 

 

 

 

34

18-Berefşân

  4

 

 

 

 

 

  4

19-Sakîl

17

 

 

 

 

 

17

20-Hâvî

  2

 

 

 

 

 

  2

21-Darb-ı Fetih

 

  2

 

 

 

 

 

  2

22-Darbeyn

 

  2

 

 

 

 

 

  2

23-Zencîr

 

25

 

 

 

 

 

25

 

 Bu çalışma, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Ölümünün 50. Yılında Uluslararası M. Fuat Köprülü Türkoloji ve Beşeri Bilimler Sempozyumu (21-22 Kasım 2016), Saadettin Arel (Mûsıkî) oturumunda sunulduktan sonra genişletilerek makaleleştirilmiş ve Bildiri kitabında yayınlanmıştır. Aralık 2017, s.125-164

KAYNAKLAR

ÇIPAN, Mustafa,“Osmanlı Dönemi Güfte Mecmuaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Osmanlı Dünyasında Şiir      Uluslar arası Sempozyumu, İstanbul, 1999

ÇIPAN, Mustafa, Derviş Avni Güfte ve Şiir Mecmuası, Konya, 2000. Uzun Mustafa, “Mecmua”, TDV.İslam Ansiklopedisi, C. 28, İstanbul 2003.

ÇIRAK, Emine Hilal, XVIII..YY.’da Yazıldığı Tahmin Edilen Bir Yazmadaki Güfteler, MÜ. SBE. (Basılmamış YL tezi), İstanbul 2007

DOĞRUSÖZ, Nilgün, Hafız Post Güfte Mecmuası Türkçe Güfteler, İTÜ.SBE (Basılmamış YL tezi) İstanbul, 1993.

DURAN, Tolga, Millet Kütüphanesi Ali Emîrî, Manzum nr.759/1’e Kayıtlı Güfte Mecmuasının İncelenmesi, İTÜ. SBE. (Basılmamış YL yezi), İstanbul 2005

ERDEN, Serçin, Hasan Gülşenî’nin Güfte Mecmuası ve İncelenmesi, ÎTÜ.SBE (Basılmamış YL tezi), İstanbul, 2004.

KORKMAZ, Harun, “Yazma Güfte Mecmuaları ve Osmanlı Mûsıkîsi Tarihi Bakımından Ehemmiyeti”, XI. Milli Türkoloji Kongresi Bildirileri (11-13 kasım 2014), İstanbul 2015, C.II, s.675-680.

KUTLAR, Fatma Sabiha, Arpaemini-zâde Sâmî Divânı Tenkitli metin-İnceleme-Özel Adlar Dizini, C.I-II, Hacettepe Üniversitesi S.B.E. (Basılmamış Doktora tezi), Ankara, 1996.

LEVEND, Agâh Sırrı, Divan Edebiyâtı Kelimeler ve Remizler Manzmunlar ve Mefhumlar, İstanbul 1984, s.247—252.

MECMUA-İ MÛSIKÎ, Berlin Devlet Kütüphanesi, Prusya Kültürel Mirası Eserleri Ms.or. fol.3370

ÖZCAN, Nuri, XVIII. Asırda Osmanlılar’da Dînî Mûsıkî, MÜ.SBE (Basılmamış Doktora tezi), İstanbul, 1982;

ÖZTUNA, Yılmaz, “Es’ad Efendi”, Büyük Türk Mûsıkîsi Ansiklopedisi, C.I, Ankara, 1990, s.265-266.

SAĞMAN, Şengül, Müstakimzâde’nin “Mecmua-i İlâhiyât”Adlı Güfte Mecmuası, MÜ, SBE. (Basılmamış YL tezi), İstanbul 2001

SOYDAŞ, M.Emin, XVIII. Yüzyıla Ait Bir Elyazması Mecmuada Dînî Mûsıkî Güfteleri, MÜ.SBE (Basılmamış YL tezi), İstanbul, 2001

SOYSAL, Fikri -Mustafa Uğurlu Aslan, “1774 Tarihli Hâfız Abdülbâkî’ye Ait Güfte Mecmuasının İncelenmesi”, Rast Müzikoloji Dergisi, C.II, S.1, s.68-88

TRT Repertuarı Sözlü Eserler Arşivi

UZUN Mustafa, “Mecmua”, TDV.İslam Ansiklopedisi, C. 28, İstanbul 2003, s. 268.

DİPNOTLAR

[1] Mustafa Uzun, “Mecmua”, TDV.İslam Ansiklopedisi, C. 28, İstanbul 2003, s. 268.

[2] Bu konuda Türkiyat Enstitüsü Arş.Gör. Harun Korkmaz doktora tez çalışması sebebiyle kapsamlı bir araştırma içerisindedir. Tezi tamamlandığında güfte mecmualarının vasıfları ve sınıflandırılmalarındaki ilkeler, somut verilerle ortaya konacaktır ümidindeyiz. Harun Korkmaz “Yazma Güfte Mecmuaları ve Osmanlı Mûsıkîsi Tarihi Bakımından Ehemmiyeti”, XI. Milli Türkoloji Kongresi Bildirileri (11-13 kasım 2014), İstanbul 2015, C.II, s.675-680. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan Itrî, Hâfız Post, Ebûbekir Ağa, Hekimbaşı Abdülaziz Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Mehmed İzzet Efendi, Şeklinûr Hanım, Sultan II. Mahmud ve birçok başka musikişinasın tertib ettikleri güfte mecmualarının tanıtımı için bkz. Harun Korkmaz, The Catalog of Music Manuscripts in Istanbul University Library (İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’ndeki Musiki Yazmalarının Kataloğu), Harvard University The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, Cambridge, MA, 2015.

[3] Mustafa Çıpan, “Osmanlı Dönemi Güfte Mecmuaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Osmanlı Dünyasında Şiir Uluslar arası Sempozyumu, İstanbul, 1999.

[4] Şengül Sağman, Müstakimzâde’nin “Mecmua-i İlâhiyât” Adlı Güfte Mecmuası, MÜ, SBE. (YL), İstanbul 2001, s.5a

[5] A.g.e., 5a

[6] Nuri Özcan, XVIII. Asırda Osmanlılar’da Dînî Mûsıkî, MÜ.SBE (Doktora), İstanbul, 1982; Mustafa Çıpan, Derviş Avni Güfte ve Şiir Mecmuası, Konya, 2000, s.27; M.Emin Soydaş, XVIII. Yüzyıla Ait Bir Elyazması Mecmuada Dînî Mûsıkî Güfteleri, MÜ.SBE (YL), İstanbul, 2001, s.5.

[7] Şair hakkında bilgi için bkz. Fatma Sabiha Kutlar, Arpaemini-zâde Sâmî Divânı Tenkitli metin-İnceleme-Özel Adlar Dizini, C.I-II, Hacettepe Üniversitesi S.B.E. (Doktora), Ankara, 1996. 

[8] Agâh Sırrı Levend, Divan Edebiyâtı Kelimeler ve Remizler Manzmunlar ve Mefhumlar, İstanbul 1984, s.247—252.

[9] Emine Hilal Çırak, XVIII..YY.’da Yazıldığı Tahmin Edilen Bir Yazmadaki Güfteler, MÜ. SBE. (YL), İstanbul 2007; Manzum, Millet Ali Emîrî, nr.705 Çalışmamızda bu eser “Manzum, 705” olarak anılacaktır.

[10] Serçin Erden, Hasan Gülşenî’nin Güfte Mecmuası ve İncelenmesi, ÎTÜ.SBE (YL), İstanbul, 2004; Manzum, Millet, Ali Emîrî, nr. 736;  Çalışmamızda bu eser H.Gülşenî Mecm. olarak anılacaktır.

[11] Yılmaz Öztuna, “Es’ad Efendi”, Büyük Türk Mûsıkîsi Ansiklopedisi, C.I, Ankara, 1990, s.266.

[12] TRT Repertuarı nr.6203.

[13] Usûl Fer’, güfte Ârif Çelebi, Nilgün Doğrusöz, Hafız Post Güfte mecmuası Türkçe Güfteler, İTÜ.SBE (YL) İstanbul, 1993, 63a.  Çalışmamızda bu eser H.Post Mecm olarak anılacaktır.

[14] H.Post Mecm, 10b.

[15] Besteci adı yok, “Usûleş Evfer”,  H.Post Mecm. 76a

[16] Tolga Duran, Millet Kütüphanesi Ali Emîrî, Manzum nr.759/1’e Kayıtlı Güfte Mecmuasının İncelenmesi, İTÜ. SBE. (YL), İstanbul 2005; 31a. Çalışmamızda bu eser “Manzum 759” olarak anılacaktır. ; “Beyâtî” H.Gülşenî Mecm., 87b.

[17] Kaynaklarda bu güftenin çeşitli besteleri bulunduğu anlaşılmaktadır. Nevâ-Sünbüle/Nühüft makamında Esad Efendi Manzum 759, 39a; Manzum 705, 45b; Arazbâr, Miskî İbrâhim Efendi, Manzum 705, 61b.

[18] Manzum, 705,46b.

[19] Manzum, 705,46a.

[20] Manzum 705, 139b; “İmam Efendi” Manzum 759, 119b.

[21] Üzerinde çalıştığımız Mecmua’da “Molla Efendi” adına üç eser kayıtlıdır (26a, 48b, 69a). Molla Efendi ile Ebuishakzâde Şeyhülislâm Esad Efendi kastedildiğinden, aynı başlık altında toplanmıştır. Nitekim, Esad Efendi’nin sağlığında derlenmiş bir güfte mecmuasında “Esad Efendimiz, Molla” ifâdesi durumu belgelemektedir. Manzum 759, 63a.

[22] Manzum, 759, 20a; H.Gülşenî, 37a.

[23] Beste: Hasan Efendizâde, güfte Molla.TRT.Rep.nr21228

[24] Manzum 759, 60b; Manzum 705, 83a.

[25] Manzum, 759, 104a

[26] H.Post.Mecm.101b

[27] TRT Rep.nr. 8357.

[28] H.Post.Mecm 7b

[29] H.Post Mecm.7b; Manzum 759, 3b.

[30] Beste Taşçıoğlu Receb, güfte: Vecdi, H.Post Mecm., 8a; Mecmua’da Merâgî adına kayıtlı olan bu güfte Taşçızâde Receb’in Rast Semâi’si olarak ayrıca 3b de belirtilmiştir. Buna bilgiler ışığında Vecdi’nin bu şiirinin pençgâh makamında bir başka bestesi daha bulunduğu fakat bu bestenin Merâgi’ye ait olamayacağı görülmektedir.

[31] Aynı bilgilerle, Fikri Soysal-Mustafa Uğurlu Aslan, 1774 Tarihli Hâfız Abdülbâkî’ye Ait Güfte Mecmuasının İncelenmesi”, Rast Müzikoloji Dergisi, C.II, S.1, 6a. Çalışmamızda bu eser H.Abdülbâkî Mecm. olarak geçecektir.

[32] Manzum, 705 18b.

[33] Besteci adı yazılmamış “Hisâr” H.Post Mecm.168b

[34] Kaynaklardan bu güftenin yine Hafız’a ait Hicaz Remel bir bestesinin daha olduğu anlaşılmaktadır. H.Abdülbâkî mecm. 83a; Manzum, 75, 100b; Manzum 759, 83a. Ayrıca Haffâfzâde’ye ait Nühüft Hafif bir besteye de rastlıyoruz. H.Abdülbâkî mecm 43a.

[35] Başlıksız “Hisâr” H.Post Mecm, 169a

[36] H.Post Mecm. 70a, H.Abdülbâkî Mecm.31a.

[37] Usul: “Berefşân” güfte “Cevrî” H.Post.Mecm.75b.; Manzum 705, 40b; “sakil” Manzum 759, 63a.

[38] Güfte: “Vecihî” H.Post Mecm.103b.

[39] H.Post.Mecm., 50b.

[40] “Nihavendî” Manzum 705, 83b; Manzum 759, 66a; “Güfte-i Yumnî” H.Gülşenî Mecm.167b.

[41] “Itrî” Manzum 759, 11a;  Manzum 705, 12b.

[42] Başlıksız “Hisâr” H.Post Mecm., 168a

[43] Bu eserin bestecisi “Hulûs” adıyla kayıtlıdır. Bu mahlasın Burnaz/Enfî Hasan Ağa’ya aidiyeti Atrabü’l âsâr ve Müstakimzâde Mecmuası’nda belirtilmiştir. Şengül Sağman, Müstakimzâde’nin “Mecmua-i İlâhiyyât” Adlı Güfte Mecmuası, MÜ. S.B.E. Basılmamış YL tezi, İstanbul, 2001, s.654 (141b)

[44] H.Gülşenî Mecm., 96b; Besteci adı olmaksızın, Manzum 705, 46b;

[45] Manzum 759, 3b.; TRT.Rep. Nr.3956

[46] Beste” Na’lî Çelebi” H.Post Mecm. 25a.

[47] H.Post. Mecm. 25b.

[48] H.Post.Mecm., 25b.

[49] Güftede“dilber” yerine “gülşen” H.Post Mecm. 25b.

[50] H.Post Mecm, 10b; HA Mecm, 12a; TRT.Rep.nr.6210.

[51] H.Post Mecm,10b; TRT.Rep.nr.8718.

[52] Manzum 759/1, 11a.; TRT.Rep.nr.2755.

[53] H.Abdülbâkî.Mecm.18b; TRT.Rep.nr.4726.

[54] Güfte “Sınî” H.Post Mecm. 64a.

[55] H.Post Mecm. 75b

[56] Beste “Nazîm”, güfte“Haylî” H.Post Mecm. 80a.

[57] H.Post Mecm.101b; H.Abdülbâkî Mecm 75a; TRT Rep.nr.6272.

[58] Beste:” Küçük İmam” güfte: “Nazîm”’H.Post Mecm, 16b.

[59]Manzum, 705, 27b

[60] Güfte: “Ârif Çeleb” H.Post Mecm 13b

[61] Güfte: “İsmetî” H.Post Mecm. 63a

[62] Güfte: “Nisârî” H.Post Mecm.63a.

[63] Güfte: “Nehcî” H Post.Mecm 33b.

[64] Güfte “Şükrî” H.Post Mecm.129b.

[65] Beste: “Asgar Kemânî”, güfte: “Hıfzî”, H.Gülşenî Mecm, 22b; ayrıca başlıksız olarak Manzum 705, 20b.

* Bu eserîn bestecisi “Tanbûrî” olarak kaydedilmiştir. Eseri kendi bütünlüğü içinde değerlendirdiğimizde, burada kastedilen bestecinin, daha evvel zikredilen Tanburi Mehmet Ağa olduğu kanaatiyle bu başlık altına ekledik.

[66] “Isfahan” H.Abdülbâkî Mecm, 17a

[67] Beste: “Na’lî”, H.Post Mecm. 157b

[68] Güfte: “Riyâzî”, H.Post Mecm. 97b

[69] H.Gülşenî Mecm, 63a; “Değil câm-ı mey” Manzum 705, 40b; Başlıksız “İçin câm-ı mey” H.Post mecm.,76b; Dârü’l-Elhân Külliyâtı nr. 39; TRT.Rep.nr.3189.

[70] “Beste vü güfte-i Nazîm”, H.Post Mecm.75b

[71] Beste: “Küçük İmam”, güfte: Fâizî”  H.Post Mecm. 69b.

[72] H.Post Mecmuası’nda“Rehâvî beste-i Na’lî merhum, güfte Nâilî merhum” ifadeleriyle sunulan bu eser, Na’lî Ali Ağa ve Nâilî’yi tanıyan Hâfız Post’un şehâdetiyle Na’lî Ağa’ya ait olması daha doğru görünüyor. H.Post Mecm. 27b.

[73] H.Post Mecm. 27b

[74] “Nîrîz”, H.Post Mecm. 18a.

[75] Beste: “Selânikî” H.Post Mecm., 13b.

[76] H.Post.Mecm. 64a.

[77] Güfte: “Riyâzî”, H.Post Mecm.88b

[78] H.Post Mecm. 88b.

[79] Usul: “fer’” beste: “Kadri”, H.Post Mecm.89a

[80] Besteci belirtilmeksizin, Manzum,705,40b.

[81] H.Gülşenî Mecm., 89a; Beste: “Hasan Çelebi”, Manzum 705,102b.

[82] H.Gülşenî Mecm.96b; Besteci adı belirtilmeden Manzum 705, 47a; Ayrıca Esad Efendi’nin bu makamdan Zencir usulünde  bir bestesi olduğu da anlaşılmaktadır. H.Abdülbâkî Mecm. 45b.

[83] Beste: “Itrî”,  güfte: “Ahmet Muhtar Efendi” TRT.Rep.nr.8789

[84] Beste: Hafız Post, güfte: “Arzî”, H.Post.Mecm.88b

[85] Manzum, 705, 45b; H.Gülşenî Mecm. 91b

[86] “Receb Çelebi”.H.Post Mecm., 24b.

[87]“Beste-i Receb”   H.Post Mecm.25a; Rehâvi berefşan beste Itrî, TRT.Rep.nr.11461.

[88] Beste: Itrî, Manzum 705, 3b; Beste: “kadri” H.Abdülbâkî Mecm. 5b.

[89] “Rehâvî Semâî, beste-i Hakîr Hâfız, güfte-i Sırrî” H.Post.Mecm.27b.

[90] “Küçük İmam” H.Abdülbâkî Mecm.21a.

[91] Kaynaklar eserin Hâfız Post’a ait olduğunu göstermektedir. Manzum, 705, 25b; Manzum 736, 26a; H.Gülşenî Mecm, 37a.

[92] Beste: “Küçük İmam” H.Abdülbâkî Mecm. 29a; “Güfte-i Yahyâ Efendi” H.Post Mecm, 67b.

Yazar
Fatma Adile BAŞER

Fatma Adile BAŞER 1965’de İstanbul’da doğdu. Orta öğrenimini Mimar Sinan Üniversitesi Sahne Sanatları Bölümü’nde tamamladı. İstanbul Teknik Ünivesitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı (TMDK)Temel Bilimler Bölümü�... devamı

Bu websitesinde farkı kaynaklardan derlenen içerikler yayınlanmakta olup tüm hakları sahiplerinindir. Sitedeki içerikler atıf gösterilerek kaynak olarak kullanlabilir. Yazıların yasal sorumluluğu yazara aittir. Tüm Hakları Saklıdır. Kırmızlar® 2010 - 2024

medyagen