Bitcoin ve ilgili teknolojiler ödemelerden tarıma lojistik ve sanayi sektörleri kadar büyük çözümler sunuyor. Örneğin yurt dışından gelen önemli bir hapın size ulaştığı halinin, yapıldığı fabrikadan çıkan haliyle aynı olduğunu kim garanti edebilir şu anda size? Belki bu haplar dağıtıcı firma tarafından değiştirilebiliyor olabilir. İşte blockchain teknolojisi o hap yapıldığı ülkede fabrikasından çıkıp, size ulaşana kadar hiç bir değişikliğe uğramayacağının garantisini veriyor.

*****

Şahver KAYA[i]

Gizemli bir teknoloji ortaya çıkar. Arkasında 20 ila 40 yıla dayanan bilimsel araştırmalar olan bu teknoloji önce toplumun en liberal kesimlerini heyecanlandırır. Var olan düzen bu teknoloji hakkında pek pozitif konuşmaz. Teknolojistler bu yeni teknoloji ile nefes alıp vermeye başlar çünkü büyük bir potansiyel olduğunu görürler. Daha sonra büyük firmalar bu teknolojiye el atmaya başlar. Toplum yavaş yavaş bu teknolojiyi anlamaya gayret eder ve bir noktada herkes kendine “bu teknolojiyi kullanmaya daha önce neden başlamadım?” der. 

Hangi Teknolojiden mi Bahsediyorum?

1975 yılında kişisel bilgisayarlar, 1993 yılında internet ve 2010’lu yıllardan bu yana Bitcoin’le beraber gelen teknoloji dalgası.  Bitcoin bilgisayar biliminde büyük bir buluş. Dünyanın dört bir köşesinde bilgisayar bilimleri konusunda çalışan binlerce bilim adamının neredeyse 40 yıllık çalışmasının sonucu ortaya konmuş, çığır açan bir buluş. Bilgisayar bilimlerinde uzun zamandır bir köşede duran,” Bizanslı generaller” olarak da bilinen bir problem vardır. Bitcoin işte bu problemi pratikte çözebilen algoritmalardan oluşan bir teknoloji. Bizans generalleri problemini anlamak için bir kaleyi sarmış 10 generali düşünün. Bir haberci kanalıyla aralarında iletişim kurup saldırı planını yaparak kaleyi ele geçirmektir amaçları. Ancak bu generallerden 2’si pekâlâ hain olabilir. Bilgisayar bilimleri geliştirdiği yeni çözümlerle güvensiz bir ortamda bile bu 2 haini bulmanın yolunu, Bitcoin için geliştirilen algoritmalarla buldu.

Bitcoin İnternet üzerinde dijital varlıkların güvenli bir şekilde transfer edilmesini sağlıyor. İşlemin yapıldığını kimse sorgulayamıyor. Alıcı ve verici güvenli bir şekilde arada bir aracı olmadan alışverişini gerçekleştirebiliyor.

Büyük bir ticaret defteri düşünün – bu defterden para veya hizmet karşılığı bir bölüm alıyorsunuz. Daha sonra yine para veya hizmet karşılığı bu bölümü satabiliyorsunuz. Özellikle ödemeler konusunda çığır açan bu sistemde alıcı ve satıcı arada bir yetkili aracı olmadan ve bu aracıya herhangi bir ücret ödemeden alışverişini gerçekleştirebiliyor. Almanya’da çalışan bir kişinin Türkiye de ailesine para göndermek için ödediği banka ücretleri küresel bazda milyar dolarları buluyor. İşte Bitcoin’le beraber hayatımıza giren bu teknolojiler, aracıları, örneğin bankaları bugün bildiğimiz haliyle ortadan kaldırma potansiyeline sahip. Kredi kartı ile alışverişlerde ödediğiniz veya işyerinin ödediği yüksek banka ücretleri de aynı şekilde gelecekte hayatımızdan çıkmış olacak.

Bir Balon?

Bitcoin bir dijital para birimi, değeri kullanan sayısı ve kullanım alanları artıkça artıyor. 2017 sonunda 20 bin doları bulan 1 Bitcoin bu yazıyı yazdığım günlerde 9 bin dolara kadar geriledi. Bu da şu anda bu dijital para birimi konusunda büyük bir spekülasyon veya potansiyel bir balon olduğunu da gösteriyor. Öyle ki, geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir bilimsel çalışma birkaç yıl önce sadece bir kişinin Bitcoin’in o dönemdeki fiyatını 1000 dolardan 150 dolara nasıl indirdiğini detaylandırıyor. Finansal ve yatırım amaçlı bakıldığında son derece riskli ve spekülatif bir alan.

Öte yandan Bitcoin’i teknolojik olarak değerlendirdiğimizde, İnternet’in bir sonraki versiyonu olarak güven bazlı birçok temel soruna çözüm sunan yegâne teknoloji olduğunu söyleyebiliriz. Finansal olarak zayıf durumda olduğu için banka sistemine girememiş birçok kişi bu teknoloji ile modern sistemin parçası haline gelebilecek. Bu yönde hızlıca çalışmaya başlayan Güney Doğu Asya’ya odaklanmış başarılı girişimler ortaya çıkmaya başladı bile.

Bitcoin’de size ait hesap numarasını başkalarına verdiğinizde araya herhangi bir banka girmeden size doğrudan para transferi gerçekleştirebilirler. Bahsettiğimiz dijital büyük defterde kayıtlı olan arabalarını veya evlerini size banka veya başka bir aracıya gerek kalmadan transfer edebilirler. İnternet büyük bir iletişim ağı oluşturmasına rağmen, herkesin demokratik olarak bu ağı kullanmasına imkan veremedi; zira eski sistemin finansal araçları ile şu anda İnternet teknolojisini kullanıyoruz. Bitcoin ve arkasındaki blockchain teknolojisi eski finansal araçlara olan ihtiyacı ortadan kaldırarak İnternet’i daha demokratik ve efektif hale getiriyor. Ayrıca İnternet ile bugün geldiğimiz noktada 4-5 teknoloji firmasının giderek büyüyen pazar payları ile inovasyondan giderek uzaklaşan bir dünya düzenine doğru insanlığı götürdüğünü görüyoruz. 

Bitcoin ve ilgili teknolojiler ödemelerden tarıma lojistik ve sanayi sektörleri kadar büyük çözümler sunuyor. Örneğin yurt dışından gelen önemli bir hapın size ulaştığı halinin, yapıldığı fabrikadan çıkan haliyle aynı olduğunu kim garanti edebilir şu anda size? Belki bu haplar dağıtıcı firma tarafından değiştirilebiliyor olabilir. İşte blockchain teknolojisi o hap yapıldığı ülkede fabrikasından çıkıp, size ulaşana kadar hiç bir değişikliğe uğramayacağının garantisini veriyor.

İnternet’te Eksik Olan…

Ünlü ekonomist Milton Friedman 1999 yılında “İnternet’de şu anda eksik olan tek şey varlık transferinin aracısız yapılamıyor olmasıdır. Bu eksikliği ortadan kaldıracak bir dijital para birimi yakında hayatımıza girecek” diyordu. Şu anda bulunduğumuz noktada Bitcoin ve blockchain teknolojisinin Friedman’ın bahsettiği yönde hızla ilerlediğini görüyoruz. Bitcoin’in sevenleri kadar sevmeyenleri de var. Örneğin dünyanın en başarılı yatırımcılarından Warren Buffett Bitcoin gerçek bir varlık değildir diyor.

Zaman bize doğruyu gösterecek. Bir teknolojist olarak ben blockchain teknolojisinin birçok sektörü iyileştirebileceğine inanıyor ve tüm gelişmeleri heyecanla takip ediyorum.

——————————————————–

Kaynak: 

http://www.turksam.org/tr/makale-detay/1683-bitcoin-neden-onemli

*******

[i] Şahver KAYA, Yönetim Danışmanı / Kıdemli Dijital Ekonomi Uzmanı

Şahver Kaya kurumsal şirketlere dijital dönüşüm stratejileri, endüstri 4.0 ve iş geliştirme konularında danışmanlık vermektedir. Amerika’da IBM, Deloitte Strategy & Operations ve Nortel Networks; Almanya’da Siemens’de çalışmıştır. Yeni Zelanda ve Hindistan’da projeler geliştirmiş ve yönetmiştir.

Hürriyet gazetesinde Dijital Ekonomi konusunda yazmaktadır. Teknoloji devrimi ve Türkiye’de genel nüfusun kalkınma sıçramasına etkileri üzerine Cambridge Üniversitesi’nden kıdemli araştırmacı, “Teknoloji Devrimleri” kitabının yazarı, Prof. Carlota Perez ile bir araştırma yürütmektedir. 

Massachusetts Institute of Technology (MIT)’den MBA, Northeastern University’den MS in Information Systems olmak üzere iki yüksek lisans derecesi bulunmaktadır. Türkiye’de lisans seviyesinde Fizik ve Matematik okumuştur.

——————————————-

Yayınağımızda yayımlanan yazılardaki görüşler tamâmiyle yazarların düşüncesi olup, yayınağımızın kurumsal görüşü olarak kabûl edilmemelidir.