ESG: Enviroment, Social, Governance baş harflerinden oluşan Çevre, Sosyal ve Yönetişim kriterlerine göre Şirketlerin, Kurumların, Fonların BM Südürülebilir Kalkınma Amaçlarına göre eylemlerini ölçüp, biçip, değerlendiren bir raporlama ekosistemidir.
Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma amaçlarına –SKA- ulaşmanın tek yoludur. Avrupa Birliği Sürdürülebilir Raporlama standartları ile iklim değişikliğini 2 derece de tutmanın en etkili finansal gücüdür, pozitif teşvikdir. ETS ise şirketlerin düşük karbon teknolojisine yatırım yapmasını sağlayacak negatif gücü, yani karbon vergisidir. ETS ve ESG greenwashing -yeşil masal- karşı en etkili regülasyon, direktif, kanun ve standartların belirleyen kamu gücünün göstergesidir. Devletler üstü finansman algoritmasını ETS ve ESG sınırlar.
BM nin sorumlu yatırım ilkelerine UNPRI uygun portföy yönetim hizmeti sunulması talebi 2006 yılından itibaren ESG varlık büyümesini artırdı. BM 2015 yılında SKA yayınlaması ve PİA Paris iklim anlaşmasının 2016 yılında yürürlüğe girmesi ve AB yeşil mutabakatı nedeniyle ESG borsaya açık tüm dünya şirketlerinin ve global yatırım fonlarının gündeminde ki en önemli konudur. Yatırım süreçlerini ESG ilkelerine göre yönlendiren fon varlıklarının 2021 yılı itibariyle 2.7 trilyon dolara ulaştı. Bu fonlara yönelen ilave portföy yatırım fonları büyüklüğü 143 milyar dolar. İMF nin 2021 yılı ESG bağlantılı borçlanma aracı ihraçlarının büyüklüğü 190 milyar dolara ulaştı. ESG ilkeleri şirketlere risk yönetiminde yardımcı olarak dirençli bir şirket olmasını sağlıyor.
ESG değerlemesi yapan kurumların raporları ile şirketler ESG yatırım fonlarının ilgisini çekmeye çalışıyor. ESG değerlemesi yapan kurumlardan; MSCI 8500 şirkete, ISS 25 000 yatırım fonuna, Sustainanaltics 13 000 şirkete, LSEG 11 800 şirkete, FTSE Russel 7200 menkul kıymete ESG raporu verdi. LSEG esg raporlama şirketinin cirosu 6.25 milyar dolar olup, 40 000 şirkete esg raporu vermiştir, 190 ülkede 400 000 kullanıcısı olan LSEG ülkemizde BİST sürdürülebilirlik indeksine giren şirketlerin ESG notunu vermiştir. Örneğin BOYNER sürdürülebilirlik raporundan bir alıntı yaparak, ESG etkisini gözünüzde canlandırmaya çalışalım. Boyner mağazaları geri dönüşümü yapılmış karton kolileri kullanarak 85 000 ton CO2 salınımın önüne geçmiş. Bu miktar 2000 hektarlık ormanın, yani 4 milyon ağacın, 1 yıl içersinde temizlediği karbon salınımına denk geliyormuş. Yine Boyner mağazacılığın geliştirdiği yeşil çatı projesi ile İzmir Torbalı da yer alan genel merkezde 14 000 metrekarelik alana güneş enerjisi santrali kurularak mayıs 2022 den itibaren 1.7 megavat elektrik üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu sayede fabrika ve merkez ofisin elektrik enerjisi GES sağlandı. EGS ilkelerine göre yazılmış sürdürülebilirlik raporunu okumadan hiçbir malzeme almayın derim, eğer iklim değişikliğini önlemek isteyen sorumlu tüketici isek. Sorumlu üreticiler ESG ilkelerine göre sürdürülebilirlik raporunu yazacaklar ya da ETS göre karbon vergisi ödeyecekler. Ya ESG ya da ETS . Şirketleri, yatırım fonlarını yeşil dönüşüme ikna etmeninin finansal araçlarıdır.
ESG odaklı fonların, yatırım fonları, emeklilik fonu, borsa yatırım fonu vb. kurucusu olan banka, aracı kurum, portföy yönetim şirketi ESG ekosisteminin yayılmasını sağlıyor. ESG fonları bu şirketlerin öncülüğünde kuruluyor. Share Action dünya da önde gelen varlık yönetim şirketlerinin fon yönetim kalitesini sorumlu yatırım yönetimi, iklim değişikliği, insan hakları ve biyoçeşitlilik açılarından analiz ederek aşağıdaki şekilde değerlendirmiş.
Notu A olan yatırım fonlarından bazıları ; 193 milyar dolar yatırım fon büyüklüğü ile Robeco, 683 milyar dolar yatırım fonu büyüklüğü ile BNP Paribas Asses Management, 1 trilyon 329 milyar dolar fon büyüklüğü ile LG Investmen Management, 477 milyar usd yatırım büyüklüğü ile Aviva İnvestor .
Etki yatırım kavramı da ESG ilkelerinin SKA ve PİA gerçekleşmesine yardım ediyor. Etki yatırımı hem sosyal değer, hem de finansal getiriyi hedeflemesi ile küresel etki yatırım ağı GIIN raporuna göre 1.2 trilyon dolara ulaştı. Sosyal sorumluluk projeleri artık bir hayırseverlikten çok sosyal girişimlere dönüyor. Undp SKA etki standartları bu konuda sosyal girişimcilere yol gösteriyor. İş Portföy TEMA değişken fon etki yatırımına örnek gösterilebilir. TEMA vakfı işbirliğinde hayata geçirilen bu yatırım fonunun Türkiye nin çevre dostu fonu olduğu ve çevreye duyarlı şirketlerin büyümesine katkıda bulunduğu belirtiliyor. Fon un ayrıca TEMA vakfının okul öncesi ve ilkokul öğrencilerine yönelik tasarladığı doğa eğitim programına katkı sağlayarak çocukların doğayı, ekosistemi, canlıları daha iyi tanımasını desteklediği belirtiliyor.
Dünya Bankası desteğiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın koordinasyonunda TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından yürütülen Türkiye Yeşil Sanayi Projesine, 450 milyon dolarlık finansman tahsis edilmiştir. Proje kapsamında, TÜBİTAK – TEYDEB 175 milyon dolarlık finansman ile proje süresince sanayinin yeşil dönüşümünü destekleyecektir. 6 yıl sürecek olan Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında TÜBİTAK tarafından farklı türde çağrılar açılacaktır. Bu çağrılardan biri de Sanayide Yeşil Dönüşüm Çağrısı’dır.
ESG kitap öneri linki https://www.scalakitapci.com/esg
Yener Çoskun ESG diye bir kitap yazmış. ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) düzenlemeleri ve raporlama gereklilikleri hızla artıyor ve firmalar bunlara ayak uydurmaya çalışıyor. Bizler için ise ESG hâlâ çok yeni bir kavram. Literatürde ESG kılavuzu olarak görebileceğimiz, kapsamlı bir kaynak ihtiyacından doğan bu kitapta, ESG hakkında bilinmesi gerekenler en temelden başlayarak açıklanmış ve eğlenceli içeriklerle desteklenerek keyifli bir okuma amaçlanmıştır. Kitabın kapağını açtığınızda yeni ve soğuk bir gerçekliğin doğmakta olduğunu anlayacak, zaman zaman endişe verici olsa da maceralı bir öğrenme yolculuğuna çıkacaksınız. Son bölümde ise ülkemizin gözbebeği şirketlerinin ESG çalışmalarını kendi anlatımlarıyla bulacaksınız. Konuya ilgi duyan herkes özellikle mali müşavirlerin okumasını öneriyorum. Mali müşavirler sürdürülebilirlik raporlama zirveleri organize ediyor. Büyük ölçekli tüm şirketler iki yıl sonra ESG ilkelerine göre sürdürülebilirlik raporu yazacalar.
Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB)’nin global S1 ve S2 sürdürülebilirlik raporlama standartlarıyla tam uyumlu Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları ve “Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararları” 29 Aralık 2023 tarih ve 32414 sayılı Mükerrer Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’nın uygulanmasına ilişkin karara göre “Sürdürülebilirlik Raporlaması”, belirlenen kapsama tabi işletmelerden, aşağıda belirtilen ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki raporlama döneminde aşan işletmeler için 01/01/2024 tarihinden itibaren zorunlu hale getirilmiştir.
TSRS kapsamında belirlenen eşik değerler:
Çalışan sayısı: 250 kişi
Aktif toplam: 500 Milyon Türk Lirası
Yıllık net satış hasılatı: 1 Milyar Türk Lirası
Devletler üstü finansman algoritmasını dizginleyebilmek için ESG, ETS en önemli finansal araçlar. İklim değişimini önlemenin dört boyutu olduğunu yeşil dönüşüm rehberinde açıklamıştım. Yeşil kültür, Yeşil hukuk, Yeşil teknoloji ve Yeşil finansman.
Gerek egüncelerimden, gerekse kırmızılarda yayınlanan ekitaplarımızdan herkes bu kaynaklara erişebilir, sosyal medyadan ulaşamayacağınız hiçbir kaynak yok. Kitapları, makaleleri kırmızılar yazarları sizin için okuyup, özetliyor.
İnsan ne okursa odur.
We are the 99%.
No nauture, No future.
ESG or ETS for Company
S.O.S.
www.diep2053.org
