SUNUŞ
Şairler “başka” mı söyler?
TDK Güncel Sözlük’te yalnızlık kelimesine karşılık olarak “1.isim Yalnız olma durumu”, “2.isim Kimse bulunmama durumu” denilmiş. İlk açıklamaya “Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir / Gittikçe artıyor yalnızlığımız” örneği de eklenmiş. Demek ki “yalnızlık” yalnızca “isim” olmadığı gibi yalnızca “durum” da değil. Hele Fuzûlî’nin dediği gibi, bâd-ı sabâdan gayrı kapınızı açan yoksa…
Şairler kelimelerin gizli damarlarını keşfettikleri için “başka” söylerler. O gizli damarların başka hangi kelimelerle aynı kanı taşıdıklarını da bilir, bulurlar. Hâşim, akşam üzeri yavaş yavaş yukarılara çekilip karanlığa karışan gün ışığını “her akşam âlemlerimizden sefer eyleyen kuşlar”a benzetmiş, hayal ile hakikat arasında kalışını “Kuşlar mıdır onlar ki her akşam / Âlemlerimizden sefer eyler?” sorusunda dillendirmişti. Gölge yükseldikçe ışık, dal uçlarına, evlerin bacalarına, minarelerin alemlerine, dağların doruklarına doğru çekilir. Hâşim, bu hayat sahnesini “altın kulelerden kuşların uçuşu” olarak görmüştü. Bu söyleyiş şahsî, seçkin ve güzeldir. Bu yüzdendir “şairler başka söyler” deyişimiz.
Dil/ Türkçe’nin yüksek bir değere sahip oluşuyla ilgili kim bilir ne kadar söz söylenmiştir ama bunlar arasında “Bu dil ağzımda annemin sütüdür”e, “Türkçem benim ses bayrağım”a ya da “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır”a eş söyleyiş o kadar çok mudur? Öyleyse, “başka” söylemek, çok özel bir dil kavrayışını gerektirir. Çoğu okur-yazar bile olmayan halk şairlerimizin şiirlerindeki anlam-hayal-söyleyiş gücü bu özel kavrayıştan kaynaklanıyor. Âşık’ın “Dağlar çiçek açar Veysel dert açar” mısraındaki çiçek-dert-açmak üçlüsünün bize sunduğu hayal dünyası sıradan bir dil tercihi ile yaratılabilir mi?
***
Bu kitapta yer alan yazıların büyük çoğunluğu 50 yıllık meslek hayatımızın ikinci yarısında kaleme alınan “şiir merkezli” metinlerden oluşuyor. Değişik ve bir kısmı yayın hayatını noktalamış olan dergilerde ve bazı kitaplarda dağınık duran bu yazılara toplu olarak ulaşılmasının yararlı olabileceğini düşündük.
Yazılarda zaman zaman tekrara düşüldüğü olmuştur. Her biri bağımsız birer metin olarak yazıldığı için bunların bağışlanacağını umarak ilk yayımlandıkları şekilde bırakmayı tercih ettik.
Prof. Dr. Saadettin Yıldız
Girne, Mart 2024
