Ömer AĞAÇLI
Hakikatin üç varlık alanı( konusu) vardır. Bunlar “ Tanrı”, “ Tabiat” ve “ İnsan”dır. Hakikati sadece din açıklar. Dinden başka hiçbir beşeri bilgi türü (bilim, felsefe, sanat) açıklayamaz. Zaten böyle bir amaçları da yoktur.
Kur’an, hakikatin üç konusunun mahiyetini açıklamıştır. Tanrı, mutlak anlamda yaratıcıdır. Diğer ikisini de yaratandır. İnsan hem Tanrı ile hem tabiat hem de kendisi ile sürekli ilişkiler içindedir. İnsana verilmiş olan akılla her üçünü de bilebilecek donanımdadır. Tanrı ile ilgili bilgiler vahiy yoluyla bildirilenlerden ibarettir. Kur’an’’a bakıldığında onun baştan başa Tanrı’yı tanıtır. O’nu isimleri, sıfatları ve fiilleriyle tanıtır. Tabiat ise Tanrı’nın filleriyle ortaya çıkan var oluş gerçeğidir.
İnsan, hemkendisi hem doğa hem de Tanrı ile ilişkilerini bilgi ve ahlak ile kurabilir. Ahlak ilimden de önce gelen bir değerdir. Modern dönemde bilgii ahlakın önüne geçtği için insanlığın halleri hepimizin gözü önündedir. Yaşadığımız sorunların temeli buradan kaynaklanır. İnsanın ilim yönü zayıf olabilir ama ahlakının zayıf olması yokoluşa götürür. İnsan doğasının özü ahlaktır. Ahlak insanın akordudur.Ahlak olmadan, akort olmadan insanın algıları da netleşmez. Ahlakı bozuk bir insanın algıları yanılsama üretir. Doğru bilgi edinmesi mümkün değildir. O hep kendine hakim nefsiyle düşünür.
İnsanın dışında Tanrı ve evrenin de ahlakı vardır. Allah her yönüyle ahlak sahibidir ve bu ilahi ahlak evrene yansımıştır. Bilimin kanunları diye ifade edilenler, aslında “ Allah’ın kanunlarıdır. Şu kadar ki haikat, ahlak üzeredir. İlim bile ahlak kanunlarına göre ortaya çıkar. Ahlak, ilimden önceye geldiği gibi ilmi de kapsar.
Ahlak kanunları, Allah’ın kanunları dedik, her peygamberin tebliğ ettiği vahyin özü ahlak kanunlarıdır. Her peygamber beşerik emalin bir örneğidir, ruhsal yenilenme hareketlerinin de vasıtalarıdır. Son Peygamber Hz. Muhammed ile Allah insanlığa yeni bir destekle inayet etmiştir, iman yeniden doğmuş, insanlığa yeni bir hayat, ruhsal yenilenme yaptırmıştır. İnsanlık bu yeni hayat enerjisi ile yeniden derlenmiş, toparlanmış, bütün beşeri ilişkiler yeniden dinamizm kazanmıştır. İnsanlık tarihi bir kültür dinamiğidir. Bu dinamizmi sağlayan enerji ruh ve ruhun özellikleri olan ahlaktır. TOYNBEE diyorki: “Medeniyetler Allah’ın daha yüksek bir hayat tarzı yaratma, daha mükemmeli meydana getirme iradesinin hayataa yansıyan tecellileridir.” Toynbee” din medeniyetin anasıdır” demiştir. Türkiye’de sosyal ve kültürel bilimler arasında böyle konuşan kimseyi hiç görmedim...
Bütün iradi eylemler sahip olduğumuz bilgilere göre ortaya çıkar, bilgilerdir insanı yönlendirendir. Ahlak ise insanın eyleme geçmeden önce şeçenekler arasında seçim yaparken bir süzgeç gibi ortaya çıkar. Ahlak bilgiyi iyiye yönlendirir.
Modern dönemin insanının açmazı buradadır. Modern insan sadece bilimsel bilgilerle yaşama savaşı vermektedir. Salt bilimsel bilgilerle yaşam olmuyor. Değerler devrede olmazsa olmazdır. Değerleri hayatından atan güdük kalır. Modern insan güdük bir tipdir. Değerlerin bilgisi var oluştan gelir. Var oluş, bilgi, etik ve estetik boyutlarıyla bir bütündür. Bilgi var oluşun sadece bir yüzüdür.
Kur’an tüm mutlak hakikatleri kendinde toplamış tek elimizdeki kutsal metindir. Kur’an’ın özü varlık münasebetlerini yeniden kurmuş ve insanın doğru düşünebilmesinin metodunu vermiştir. Hayat varlık münasebetlerini tesis etmeden gerçekleştirilemez. Allah’ın yaratma eylemleri varlık münasebetleri bağlamında ortaya çıkar. Şu kadar var ki hakikat Allah’ın yarattığı şeylerdir. Kültür ve medeniyet beşeri işlerdendir. İnsanın yaşamı varlık münasebetlerinden ortaya çıkanlardan ibarettir. Yani insanın tabiatla, öteki insanlarla ve Allah’la kurduğu ilişkilerin bileşkesidir. İslam bu bileşkenin adıdır. Kültür ve medeniyeti de yaratan bu bileşkedir.
Kur’an eşya hakkında detaylı bilgi vermez, eşyayı tasvir etmez. Aklı zayıf kimileri suyun formülünü din de aramaktadır. Bu yanlıştır, akıl fukaralığıdır. Kur’an insanın varlık ve var oluş karşısında doğru düşünebilmesi için, bilgi kaynaklarının ilkelerini verir. Onun vermek istediği asıl mesaj, hakikate dayalı doğru düşünülmesi ve iyiye yönelik yaşamaktır. Çünkü hakikate göre, gerçeklere dayanarak düşünüldüğü takdirde kapsamlı, gerçekci düşünce doğru dünya görüşünü ve yaşam modelini sağlar. İnsanın hakikat karşısında doğru düşünmesini engelleyen perdeler insanın kendinden kaynaklanır. Kur’an insanın doğasından kaynaklanan yaratıcı yeteneklerin önünü açarak; insanın insanlığğını gerçekleştirebilmesi için yön gösterici ilkeler vaz eder. HASAN ONAT’IN yerinde ifade ettiği gibi; İslam, yaratılış yasalarına aykırı olan herşeyi insanın bilgisine sunar. Yaratılış yasasına aykırı düşmeyen bütün olgu ve oluşumları besleyerek bunları destekler.
Varlık münasebetlerine göre düşünen, mutlaka doğru düşünür. Doğru düşünen üç seyi fark eder. Bilgi(ilim), ahlak (dini değerler) ve sanat. Var oluşun üç boyutudur bunlar. Bu üç kanaldan gelen bilgilerle beslenilince kültür ve medeniyet üretilir. Bu üç damardan biri eksik olursa kültür krizi ortaya çıkar. Bu makalede sadece ahlak damarı üzerinde durmak istiyorum kısaca.
Kur’an insanı var oluşsal özgürlüğe çağırır. Yaşamak ve olmak..Olmak olgunlaşmak anlamındadır. İnsan özgürleşmeden olamaz. Yani kendini gerçekleştiremez. İnsanın kendini gerçekleştirmesi cesarettir. Özgürlük cesaret işidir. Bu da risktir. İnsan özgür ve özgün bir varlıktır. Kendini gerçekleştirme, var oluşsal rolü oynama özgürlük ve özgünlükle yakından ilişkilidir. Ancak özgür ruhlar gerçeği bulabilirler. Özgürlük ve özgünlük ancak ahlaki değerlerle olur. İnsan ahlaki değerlerle, erdemlerle yücelir. Manevi yükseklik ahlaki değerlerle elde edilir.
Kur’an’ın asıl misyonu ahlaki sorumluluk anlayışını içselleştirmektir. Ahlak içsel ve zihnidir. Bu nedenle Kur’an, insanda zihni sorumluluk haleti ruhiyesi, böyle bir zihin (şuur) halini inşaa etmek istemektedir. Yani İslam kendini insanda zihin ahlakı olarak içselleştirir. Din manevi bir rehber, manevi bir pusuladır. İnsan doğa ilişkilerinden ortaya çıkan bilgilerle insan dünyada yolunu bulamaz. Yani insan davranışları için bilim yeterli değildir. Davranışa temel olan değerlerdir. Değerler olmadan bilgi bir işe yaramaz, hatta zararlı bile olur. Beşeri var oluşun tüm alanları değerler üzerinde yükselir. Değerler manevi direklerdir. Maddi alem üzerine kurulan kültür ve medeniyetlerin durumları gözümüzün önündedir.
Hakikat Üzerine Düşünceler…
- Ayrıntılar
- Ömer AĞAÇLI tarafından yazıldı.
- Kategori: Güncel yazılar
Yazar Hakkında:
Ömer AĞAÇLI
Aksaray doğumlu, Ankara Devlet Mühendislik Akademisi İnşaat Mühendisliği Bölümü mezunu. Daha sonra işletme masteri yaptı. Kamu da çalıştı... Emlak Kredi Bankası’nda mühendislik, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nde imar başkanlığı... Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nde genel müdür yardımcılığı, genel müdürlük yaptı.. Ankara’da yaşıyor.. Evli, çocuklu..
Yazarın diğer makalelerinden:
- İnsanı İnsan Yapan “ Merhamet” Üzerine
- "İslam" Kavramının Anlam Zenginliği Üzerine.
- Var Oluşta Aşk Üzerine..
- İnsanı İnsan Yapan “Vicdan” Üzerine
- Kur’an’ın Ötekisi Kimdir ?
- Nefsin Oyunları İçinde Gurur ve Kibir Oyunu
- “Edep“ Üzerine Yeniden Düşünmek
- “Beş Duyu” ile “ Akıl” İlişkileri
- Bedeviyetten, Medeniyete
- İslam’ın Zaman ve Mekandan Bağımsız Okunması
- İnsanın Doğası ve Bilgi Sorunu Üzerine Yeniden Düşünmek
- “Dünün Gerçekleri” “Bugünün Gerçekleri”
- Ramazan Ayı Niçin İlahi Rahmet Ayı’dır ?
- Dinin Özü Olan “Zikir” Nedir?...
- İnsan Nefsinin Üç Boyutu
- “Hak” Kavramının Anlam Zenginliği Üzerine...
- Cennet ve Cehennem Kavşağında Gözün Marifetleri
- İnsanın Özgürlüğü Sorunu Akla Bağlıdır
- İnsanın Özgürlüğü Sorunu Akla Bağlıdır
- İnsanın Manevi Mertebeleri
- Tevhid Nedir? Tevhidin İzafileştirme Formülü Üzerine..
- “Takva” ve “Heva” Üzerine
- Aklı Kullanmak Farzdır
- Kevser Irmağı, Tekasür Irmağı
- İslam’da Egemenlik Sorunu Üzerine
- Allah’ın Tek Dünyası ve İnsanların Çok Dünyaları
- İslam’da Otorite Sorunu Üzerine
- Şeriat Nedir?...
- “Aşk” In Ontolojisi Üzerine
- Dostluk Üzerine
- İlahi Olanın İnsanileşmesi Süreci
- İnsan Sorumlu Bir Varlıktır
- Türkiye’de Toplum Ölüyor
- Allah’ın İki Kitabı
- İnsanın Aklının ve Özgürlüklerinin Önündeki Engeller: Masiva Mahzenleri
- Geçmişte Yaşamak, Zamanı Şaşırmak Demektir
- İnsanın Şirk Halleri
- İnsanın Putperestlik Halleri
- "Din" ve "İlim"de Otorite İnsanlığın Felaketidir
- Din, Devlet Bütünleşmesi Yıkımdır
- Ramazan Ayının Varoluşsal Önemi (Ramazan Ayı Niçin İlahi Rahmet Ayıdır?.)
- İnanç ve İnsanın Manevi Halleri
- Din, Nefsin Sıfatlarından Ruhun Sıfatlarına Hicrettir
- Atalara Tapma Kültü, Ecdatperestlik Üzerine
- İslam’da Beşeri Otorite Yoktur
- İslam’ın, Bir İsmi Niteleyen Basit Sıfata İndirgenmesinin Nedenleri
- Müslümanların “ İslâm” Olamayışlarının Temel Nedenleri
- Kainat, Allah’ın Fiilleridir
- İslam’da Din Adamları Yoktur
- Hakikati Mazide Aramak
- Hazreti Muhammed’in Üniversitesi
- İslam Dosdoğru Olmanın Adıdır
- İslam Dosdoğru Olmanın Adıdır
- İnsanın Varoluş Amacı ve Salih Amel Konusu Üzerine
- Hz. Muhammed’den Miras Kalan Akıl Üzerine Yeniden Düşünmek...
- Nefsin Bir İlleti Olarak Riya Üzerine
- Aklın Mahiyeti Üzerine
- Nefsin İki İlleti “ Hased” ve “ Hırs”
- Nefsin Bütün İlletlerinin Kaynağı Olarak “ Ucub”
- Konuşma Ahlakının Var Oluşsal Zorunluluğu
- Kur’an’ın Dili Üzerine Düşünceler
- “Dua”nın Mahiyeti Konusunda Kimi Görüşler
- Geçmiş Kültür Din Olmuş (Orta Çağ Dindarlığı)
- “Yenilik” Ve “ Yenilenme” İlahi Kanundur
- Nefs Mertebeleriyle, Kültür Ve Medeniyet Seviyesi Arasındaki Doğrudan İlişkiler Üzerine Kimi Düşünceler
- “Namaz” In Mahiyeti ve Hikmeti Konusunda Kimi Görüşler
- İnsanın Var Oluşu (Hayat) “Nefs” ile “Ruh”un Çekişmesidir
- “Oruç” Un Mahiyeti Ve Hikmeti Konusunda Kimi Görüşler
- “Takva”Nın Nefsin “Heva”Sına Kurban Edilmesi
- “Kibir” Ve “Kibriya”
- Cehenneme Kapı Açan Gıybet (Dedikodu) Üzerine
- Modernizmin Özellikleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme.
- Aklın “Murdar” Olması, Akıl Tutulması
- Dünya’yı Ateşe Veren, Cehenneme Kapı Açan Tamah (Açgözlülük) Üzerine
- Sadrettin Konevi’ye Göre Allah’a Yaklaşma ( Kurbiyet) Halleri...
- “Fıtrat” ve “İstidat”
- Yedi Nefs Yedi Akıl Mertebeleri
- İnsanlığın Ezeli ve Ebedi İlleti (İltibas)
- Varoluşta Bir Zorunluluk Olarak “Güven” Üzerine
- Kur’an Bütün İnsanlığa Son Ahlaki Çağrıdır
- Hakikati Hakk Söyler
- Nefisler Yasası (Kul Düzelmeden, Allah Düzeltmez)
- Allah, Kullarının Düşünce Niyet Ve Eylemlerine Karşılık Verendir
- İnsanın Çalışmasının Varoluşsal Zorunluluğu
- Dünya Şirkistana Döndü
- Bir Yokoluş Sorunu Olarak “ İsraf” Üzerine...
- Bir Yokoluş Sorunu Olarak “ İhanet” İlleti Üzerine
- “Allah”, Herşeyin Hayat Kaynağıdır...
- “İslam”, Nefs Hastalıklarından İnsanı Kurtarmak, Özgürleşti̇rmek İsti̇yor
- Yabancılaşma ve Yalnızlaşma'nın Ontolojik Temelleri
- Allah’ın Varlığını İspata Kalkışmak
- Yalan İle Din
- Geçmişten Ruh’u Kurtaramamak
- İnsanlığın Ezeli ve Ebedi İlleti “Bağnazlık” Üzerine
- İnsanlığı Tehdit Eden En Büyük Tehlike” Entegrizm” ve Roger Garaudy
- İki Dünya Görüşü ve İnsanın Trajik Durumu
- Değerler Bunalımı Ve İnsanlığın Halleri
- Değişmez Değerlerin Değişir Değerlere Dönüşümü Sorunu
- Özü Kaybedenler, Hakikati Şekilde Ararlar
- İnsanın Özgürlüğünün Varoluşsal ve Teolojik Temelleri
- Varoluşsal Bir Zorunluluk Olarak “Dostluk” Üzerine
- İnsana Dünya’da Cehennemi Yaşatan “ Öfke” Üzerine
- Varlık Ve Varoluş Karşısında Doğru Düşünememe Sorunları
- İnsanın Çevresiyle Etkileşimi, Manevi Halini De Belirleyicidir
- İnsanı Yönlendiren Yönlendiriciler (Manevi, Ruhsal Dünyamızı Yönlendirenler)
- Basiretle Bilmek, Basiretle Görmek...(Sufilerin Yolu)
- İnsanın Hayatı, İç Dünya İle Dış Dünya Arasındaki Hallerden İbarettir
- Nereye Gidiyoruz?...
- İnsan Nedir?...
- Modern İnsanın Fıtrat Dairesi Dışına Çıkması Halleri
- Modern İnsan Kendi Elleriyle Cehennemin Kapılarını Açıyor
- İnsanın Halini Belirleyici Bir Etken Olarak Yedikleri
- İnsanın Trajik Sorunu, Allah’ın Yarattığı Bağı Koparmak Üzerine
- Din, Geleneklerin ve İrtica’nın Düşmanıdır
- Kur’an Sürü Psikolojisinden İnsanı Kurtarmaya Çalışıyor
- “Hayy”, “ Hayat”, “ Haya” ( Varoluşsal Üç Kavram)
- İslam, Aklın Önündeki Perdeleri Kaldırmak İstiyor
- Allah’ın Kulları, Nefsin Kulları
- Gerçeklere mi Yoksa Geçmişe mi Uyacağız?...
- Modern İnsan Allah’a Ait Şeyleri Kendinin Zannediyor
- İnsanın Üzerinde Yedi Yol
- Eşref-i Mahlukat ve Bahaim Arasında Savrulan İnsan
- “Kültürel Akıl” “İlahi Akıl”
- O Ki İnsandır!
- İnsan İlkeler, Değerler Olmadan Yaşayamaz
- Kur’an’a Göre ““Kâfir” Kimdir?
- Gönül Nedir?
- İnsanın Nefsini Yüceltme Halleri
- İslam’a En Çok Zarar Veren Kesim Münafıklardır
- Din Bir Tebliğdir
- “Hakikat“ Ve “İtikat” İlişkileri Üzerine
- Takva’nın Özü İle İlgili Birr (Üstün İyilik) Kavramı Üzerine
- “Din” İle “ Bilim” Nedir?
- İnsanlık Alemine Mertebeler Hakimdir
- Din ile Yollarımızı Yitirdik