5 Haziran 2023

İttihad ve Terakkî’nin üç mühim isminden Cemâl Paşa, Birinci Dünyâ Savaşı içinde, Bahriye Nâzırlığı’na ilâve, Dördüncü Ordu Kumandanlığı’nı da üstlenerek, Mısır’a ve İngilizlere yönelik “Kanal Harekâtı” diye meşhûr olan askerî yürüyüşü gerçekleştirir.

            İkinci Meşrûtiyet’in önünde ve sonunda; kurulan büyük hayâllerle, o hayâllerin yıkılış sahneleri yer alır. İki kısımdan oluşan, ikisi de hezimete imzâ atan Kanal Harekâtı; hem kâğıt üzerinde de olsa, kalan prestijimizi süpürüp gitmiş, hem de müstakbel “târîhe vedâ” ânının, öne alınmasına vesîle olmuştu.

            Cemâl Paşa, Kanal Harekâtı’ndan önce ve sonra, Suriye’de karargâh kurar. Bir müddet de Kudüs’de bulunur. İngiliz ordusu karşısında, tam mânâsıyla abandone olan Cemâl Paşa, bundan duyduğu psikolojik ezikliği, Suriye ve Filistin ahâlisine efelenerek saklamaya çalışır. Âdetâ bir hükümdâr gibi davranır, arka arkaya idâm fermanları imzâlar, bu cezâlar âlâ-yı vâlâ ile infâz edilir.

            Cemâl Paşa’nın, Tiflis’de, Rus gizli servisinin ipini çektiği Ermeni maşalarınca şehîd edilmesi, elbette her Türk vatanperverinin gönlünü ve vicdânını sızlatır. Bunda, kimsenin şüphesi de, sorusu da yoktur. Ne var ki, 1908’de, hâlâ Dünyâ’da îtibâr sâhibi olan; Rûmeli, Orta Doğu ve Kafkasya’da, Anadolu’nun tabiî devâmı vatan topraklarını elinde tutan bir Türk devletini, 10 yılda susuz dere kıyısına bırakıvermenin, mantıklı bir açıklaması yoktur. Cemâl Paşa, elde edilen bu hesapsızlığın baş aktörlerindendir.

            Cemâl Paşa, Şâm’da, kendi ülkesinin şehri diye bulunuyordu ve Şâm’la berâber bütün Suriye’yi kaybetti. Şimdi, Şâm’ın kendisi de, şekeri de bize âit değil…

Yazar Hakkında:

Turgut GÜLER

Turgut GÜLER

1951 yılında Afyonkarahisâr’ın Sultandağı ilçe­sine bağlı Dort (bugünkü Doğancık) köyünde doğdu. Âilesi, 1959 Ocağında Aydın’ın Horsunlu kasabasına yerleşti. İlkokulu orada, Ortaokulu Kuyucak’da okudu. İki hafta kadar Nazilli Li­sesi’ne devâm ettikten sonra, Nazilli Öğretmen Okulu’na girdi. Bu okulun ikinci sınıfını bitirdiği 1968 yılında, İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Hazırlık Lisesi’ne kaydoldu. 1969-1973 yılları arasında, Yüksek Öğretmen Okulu hesâbına, İstanbul Üniversite­si Edebiyât Fakültesi Târîh Bölümü’nde tahsîl gördü.

İstanbul Çapa’daki Yüksek Öğretmen Okulu’nun Kompozis­yon ve Diksiyon Hocası olan Ahmet Kabaklı’nın başkanlığında kurulan Türkiye Edebiyât Cemiyeti’nde, bilâhare bu cemiyetin yayınladığı Türk Edebiyâtı Dergisi’nde vazîfe aldı. Bir tarafdan üniversite tahsîline devâm etti, bir yandan da bahsi geçen der­ginin “mutfak” tâbir edilen hazırlık işlerinde çalıştı. Metin Nuri Samancı’dan sonra da ikinci yazı işleri müdürü oldu (Mart 1973, 15. Sayı). Bu dergide yazı ve şiirleri yayımlandı.

1973 Haziranında üniversiteyi bitirdiğinde, Malatya Mustafa Kemâl Kız Öğretmen Lisesi târîh öğretmenliğine tâyin edildi. Ah­met Kabaklı’nın arzûsu ile bu görevine başlamadı ve İstanbul’da kaldı, Türk Edebiyâtı Dergisi’ndeki mesâîyi sürdürdü. 1975 yı­lında hem Edebiyât Cemiyeti (Bakanlar Kurulu karârıyla Türkiye kelimesi kaldırılmıştı), hem de Türk Edebiyâtı Dergisi, maddî sı­kıntılar yaşadı, dergi yayınına ara verdi. Bunun üzeri­ne, resmî vazîfe isteği ile Millî Eğitim Bakanlığı’na mürâcaat etti.

Van Alparslan Öğretmen Lisesi’nde başlayan târîh öğretmen­liği, Mardin, Kütahya ve Aydın’ın muhtelif okullarında devâm etti. 1984 yılında açılan Aydın Anadolu Lisesi’nin müdürlüğüne getirildi. 1992’de, okulun yeni binâsıyla berâber adı da değişti ve Adnan Menderes Anadolu Lisesi oldu. Bu vazîfede iken, 1999 Ağustosunda emekliye ayrıldı. 2000-2012 yılları arasında, İstan­bul’da, Altan Deliorman’a âit Bayrak Basım-Yayım-Tanıtım’da, yazı ve yayın çalışmalarına katıldı. Yine Altan Deliorman’ın çıkardığı Orkun Dergisi’nde, kendi adı ve müsteâr isimlerle (Yahyâ Bâlî, Husrev Budin, Ertuğrul Söğütlü) yazılar yazdı. İki kızı var.

Yayımlanmış Eserleri: Orhun’dan Tuna’ya Uluğ Türkler, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2014; Takı Taluy Takı Müren (Daha Deniz Daha Irmak), Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2014; Cihângîr Tûğlar-Selîmnâme, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2014; Ejderlerin Beklediği Hazîne, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2015, Şehsüvâr-ı Cihângîr-Fâtihnâme, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2015.

 

Yazarın diğer makalelerinden: