Oğuz Çetinoğlu Bey dostumuz çok güzel bir haber verdi:
İstanbul’da faaliyet gösteren Gönüllü 12 Kuruluş, ‘Türkçeye Saygı’ meselesinin Türkiye gündeminde yer alması maksadıyla faaliyete geçmiş. Türkçemizin kültürümüze yabancı dillerden kelime ve terimler tarafından gün geçtikçe işgalinin hızlanmakta oluşu karşısında, Türkçemize gönül veren 12 Kuruluş’un, 21 Ekim 2025 Salı günü, Kurumların Türkçeye Karşı Sorumlulukları konusunda çağrısında bulunacakları bir basın toplantısının yapılacağını bildiriyor. Bu toplantıda, dilimiz konusunda hassasiyet gösteren, bu uğurda çalışmaları olanlara ‘Türkçeye Saygı Ödülleri’nin de verileceğini bildiriyor.
Bu güzel, mânâlı toplantının, Birlik Vakfı Genel Merkezi’nde (Yeniçeriler Caddesi, Nu. 13 Çemberlitaş) saat 11.00 de yapılacağı kaydediliyor. (İrtibat: Ramazan Bakkal 0532 482 37/Birlik Vakfı: 0212 516 41 27).
***
Çok arzu etmeme rağmen, o tarihte mühim bir iş için Anadolu yakasında bulunmam gerektiği için, Türkçeye gönül vermiş bir Türk olarak, gündemin 5 ve 6 ncı maddeleri çerçevesinde, bu konudaki görüşlerimi/tavsiyelerimi saygı ve sevgilerimle sunuyorum:
1.Prof. Dr. Faruk Kadri Timutaş’ın
Uydurma olan ve olmayan
YENİ
KELİMELER
SÖZLÜĞÜ
adlı eserinin de, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından, her ders yılı başında öğrencilere ders kitapları ücretsiz olarak verilirken öğrencilere verilmesi için Bakanlığa teklif götürülmeli.
2.Bu 12 Gönüllü Kuruluş’un; ehil kişilerden (hepsinin akademisyen olması şart değil) kuracağı bir Bilim Heyeti’nin; dilimize sorumsuz/heveslilerin bilinçsizce soktuğu kelimeleri tesbit etmesi, sonra, TRT Üst Kurulu’na, bu kelimelerin Türk Radyo ve Televizyon kanallarında kullanılmaması için müracaat edilmesi. Böyle, ‘yanlış’ her kelimenin, hangi bize yabancı dilden geldiği, türetilmişse, nasıl yanlış türetilmiş olduğu da açıklanmalı.
Yer kaplaması için bir iki misâl sunuyorum:
Türkçe’de -m, fiil sonuna gelir ve 1 defa oluşu anlatır:
Doğ (u) m, – doğum. Öl (ü) m, – Ölüm. (u ve ü. kaynaştırma sesi/harfi).
Ortam, Birim kelimelerinin, yanlış türetildiği görülüyor.
nç : fiil köküne eklenir, mânâ ismi veya sıfat yapar:
sev (i) nç – sevinç. kork (u) nç – korkunç
ilginç kelimesinin yanlış türetildiği görülüyor: ilgi mek diye bir fiil yok ki fiil köküne nç eklenerek böyle bir kelime türetilebilinsin.
İlgi: il-mek fiililnden türetilmiş mânâ ismidir, fiil değildir.
Ermenice’den geçmiş olan örnek, neyse, artık yerleşmiş, diyelim, ama; meselâ denilmeyecekse, ‘sözgelimi’, ‘sözgelişi’ var.
Mongolca’dan ‘ulus’ kelimesini alıp aşşşşşşağılık duygusu ürünü olan -sal eklenerek yapılan ‘ulusal’ kelimesinden dilimizi temizlemeliyiz.
‘sebep’ kelimesi, isimdir; bunun yerine, soru zarfı olan ‘neden’ kelimesinin kullanılmasının YANLIŞ olduğunun anlatılması için gereken yapılmalıdır.
3.Bâzı kanallarda, sunucu, yüzünü göstermeden (bu iyi, bâri ‘utanma duygusunu yitirmemiş) Türk dilini kullanıyor: Türkçe konuşmuyor. Ses musikisi (intonation) gitmiş; Türk dilini, İngilizi’in konuştuğu gibi söylüyor. Türk gibi konuşmadığını biliyor olmalı ki, yüzünü göstermiyor.
Bu konuda da, RTRK Üst kurulunun dikkati çekilmeli. Bu Kurul’un Başkanı, – hayli gecikilmiş de olsa – kanallarda “halkı ümitsizliğe sevk edecek sokak röpörtajlarının yapılmasının” yasaklandığını bildirdi.
Bâzı kanallar başladı, diğerleri onları örnek aldı: milletin âsâbını bozmak için olmalı, bir cinâyet haberi, bir kaza haberi, günün belli saatlerindeki yayınlarında, 5 defa gösterilir oldu. Sonuç vermeğe de başladı: bozulan sinirler yüzünden, trafikte, en ufak bir sebepten kavga çıkıyor, insanlar, arabalarında bıçak, balta, sopa, tabanca bulundurmağa başladı. Böyle âsâp bozucu haberler, örnek adıkları Avrupa televizyonlarında yer almaz. Türkiye dışında meydana gelmiş; okula baskın, polis zorbalığı gibi olayları tekrar tekrar göstermek mârifeti engellenmelidir. Bunun altında, kargaşa çıkarmak, ülkeyi iç savaşa sürüklemek hâinliği vardır.
4.Kurulacak olan bu Ehil Kişilerden Kurulu Heyet, iki haftada veya ayda bir toplanmalı, yapılan ve yapılacak işleri görüşmeli, tâkip etmeli. Bu heyetin iletişim adresi ilân edilmeli, görüşü, teklifi olanlar bu adrese bildirmeli.
*** *** ***
