Harvard Üniversitesi Salgın Hastalıkları Bilimi Profesörü Marc Lipstich’in yayınladığı yakın zamanlı bir makalede şu ifade dikkat çekiyor “Virüsün bulaşma hızını biliyoruz. Bu bilgiye rağmen birkaç aylık karantinalar sonrasında virüsün 2020 yazında ortadan kaybolacağını düşünmek tutarlı bir yaklaşım değil”
Profesör Lipsitch’in makalesindeki bir başka uyarı da şu şekilde “Virüsün aşısı ortaya çıktıktan sonra, ülkelerin nüfuslarının en azından yarısı aşı ile ya da hastalığı atlatarak virüse bağışıklık kazandıktan sonra önlemler kaldırılabilir. Bu çerçevede 2022’ye kadar sosyal mesafenin korunması, maske kullanımı ve zaman zaman uygulanacak karantina önlemelerin devamı gerekmektedir”
*****
Cüneyt BAŞARAN
Nisan’ın üçüncü haftası itibarıyla 1.5 milyar insan halihazırda karantinada yaşıyor. Şu ana kadar Covid-19 virüsü 2.5 milyon insana bulaşmış durumda ve 180 bin kişinin ölümüne neden oldu.
Karantinalar bazı ülkelerde 2 ayını doldurdu, 3. Aya giriyor. Bir çok ülke Covid 19 yayılma ve ölüm vakalarında zirve (peak) seviyesini geride bıraktığını, bazı önlemleri kaldırmaya hazırlandığını açıkladı. İtalya, Almanya, Fransa, Mayıs ayının ilk haftası gibi ilkokulları açmayı, küçük işletmeleri yeniden çalışır hale getirmeyi planladıklarını açıkladılar.
ABD ve İngiltere’de de, Mayıs ortası gibi sosyal hayatta ve ekonomide “normale dönüş” girişimlerinin yapıldığını takip ediyoruz.
Türkiye’de de Cumhurbaşkanı Erdoğan, Nisan ayı itibarıyla, Covid 19 salgınında en kötünün geride kaldığını ve Ramazan Bayramı sonrası (Mayıs sonu) bazı önlemlerin kaldırılacağını açıkladı.
Covid 19 sonrası dönülecek “Normal” ne?
Sanırım işin en can sıkıcı tarafı Covid-19 sonrası dönülecek normalin aslında virüs hayatımıza girmeden önceki normalimiz ile tam olarak aynı olmaması.
Almanya, 4 Mayıs tarihinde ilkokulları ve berberler, kütüphaneler ve 800m2’nin altındaki alanlarda faaliyet gösteren işletmeleri açacağını açıkladı.
Ancak…
Restoranlar, spor merkezleri, bar ve kafeteryalar kapalı kalmaya devam edecek. 50 kişiden daha fazla insanın bir araya gelmesi hala yasak. Dolayısıyla spor müsabakaları, konserler, festivaller 31 Ağustos’a kadar hala yasak.
Ayrıca Almanya’nın halihazırda Avusturya, Danimarka, Fransa, Lüksemburg ve İsviçre ile olan sınırlarının 20 Mayıs’a kadar kapalı kalacağını ve sınırların açılıp açılmayacağına o tarihte karar verileceğini de ekleyelim.
Covid-19 sonrası döneceğimiz “Normal” e bir başka örnek Amerika’dan..
ABD Başkanı Trump, mayıs ortası gibi ülkede Covid-19 nedeniyle alınan bazı önlemleri hafifletmeyi planlıyor. Hala günde 2,500 kişin hayatını virüs dolayısıyla kaybettiği ABD’de, gerçekten en kötüsü geride kaldı mı? Tartışılır. Ancak karantina sürecinde sadece 4 haftada 21 milyon insanın işini kaybettiği ABD’de, belli ki ekonomik gerekçeler Başkan Trump’ın bu riski almasına neden olacak.
Mayıs ortasında bir çok eyalette okulları ve bazı işletmeleri açarak normal hayata dönmeye hazırlanan Amerika’da, Başkan Trump dün aldığı bir kararla “60 gün boyunca Green Card başvurusu yapmış/kazanmış olan göçmenlerin ABD’ye girişine izin vermeyeceğini” açıkladı. Trump bu kararını izah ederken de “21 milyon Amerikalı işiz. İş bulma önceliği onların” dedi. 21 milyon işsizin olduğu düşünülürse, 60 günlük bu yasağın uzatılma ihtimali hiç de az değil.
Yeni normali daha iyi tanımamız için bir başka örnek de, Çin’den..
Bilindiği üzere Covid-19 virüsü, Çin’in Wuhan eyaletinde ilk kez ortaya çıktı. Çin’in virüsü tanıması ve önlem alması Ocak ayını buldu. 2 ayı bulan çok sıkı bir karantina sonrasında, Wuhan’da karantina Mart sonuna doğru kaldırıldı ve hayat normale döndü.
Wuhan ve genel anlamda Çin, Covid 19 ile mücadeleyi büyük oranda başarıyla tamamlamış olmasına rağmen yabancıların ( oturma izni olanlar dahil) Çin’e girişi hala yasak. Çin çevresindeki ülkeler ile birbirlerinin vatandaşlarına uyguladıkları bu yasağı kaldırmaya niyetlense de yasak halen kalmış değil.
Bir başka ifadeyle, Covid-19’u ülkeden silmiş gözüken Çin, dışarıdan içeriye yeni yabancı yani potansiyel virüs taşıyıcı sokmaya niyetli değil.
“Bir seferlik karantina ile virüsü ortadan kaldırmamız mümkün değil”
Harvard Üniversitesi Salgın Hastalıkları Bilimi Profesörü Marc Lipstich’in yayınladığı yakın zamanlı bir makalede şu ifade dikkat çekiyor “Virüsün bulaşma hızını biliyoruz. Bu bilgiye rağmen birkaç aylık karantinalar sonrasında virüsün 2020 yazında ortadan kaybolacağını düşünmek tutarlı bir yaklaşım değil.”
Profesör Lipsitch’in makalesindeki bir başka uyarı da şu şekilde “Virüsün aşısı ortaya çıktıktan sonra, ülkelerin nüfuslarının en azından yarısı aşı ile ya da hastalığı atlatarak virüse bağışıklık kazandıktan sonra önlemler kaldırılabilir. Bu çerçevede 2022’ye kadar sosyal mesafenin korunması, maske kullanımı ve zaman zaman uygulanacak karantina önlemelerin devamı gerekmektedir.”
Sanırım durum biraz daha anlaşıldı.
Hepimiz sıkıldık. Herkes işine gücüne, sokaklara çıkma istiyor. Yeniden virüs öncesi hayatımızı geri dönmek istiyoruz. Ayrıca ekonomik olarak da virüsle mücadelenin yan etkileri her geçen gün daha da ağırlaşıyor.
Ancak hem bilimsel veriler hem de normalleşme adım atan ülkelerin aldıkları kararlar, virüs sonrası dönmeye hazırlandığımız bu “yeni normal” in oldukça farklı olacağını gösteriyor.
Planları, hesapları buna göre yapmak lazım.
Her alanda, özellikle de ekonomide!
——————————————-
Kaynak:
